تغییر استراتژی نفتی چین در خاورمیانه

به گزارش نماد برتر، این قدرت آسیایی که بزرگترین وارد کننده نفت خام جهان است، از کشورهای عربی بزرگ و کوچک نفت خریداری کرده و این رابطه به چین اجازه داده است همکاری های اقتصادی با کشورهای حاضر در این منطقه استراتژیک را بدون درگیر کردن خود با امور داخلی آنها داشته باشد.

با این حال شیوع پاندمی کووید ۱۹ روی استراتژی موفق تاثیر گذاشته است. گردشگری در پی شیوع این پاندمی فلج شد و نیاز چین به سوخت های فسیلی کاهش پیدا کرد. در طول فصل بهار مقامات چینی شمار زیادی از پروازهای بین‌المللی را برای جلوگیری از شیوع بیماری ممنوع کردند و مسافرتهای داخلی و خارجی چین بسیار پایین‌تر از آمار دوران پیش از شیوع ویروس کرونا ماند.

کندی کوتاه‌مدت اقتصاد چین که نتیجه قرنطینه کامل این کشور برای مهار شیوع کرونا بود نیاز به واردات نفت را کاهش داد.

 اگر چه شرکتهای چینی به واردات حجم زیادی نفت از عربستان سعودی و و سایر تولیدکنندگان برای استارت زدن احیای اقتصادی چین ادامه داده اند اما سقوط قیمت نفت پس از کاهش تقاضا باعث شد بسیاری از صادرکنندگان نفت خاورمیانه برای تامین هزینه های خود با مشکل روبرو شوند.

 قیمت نفت آمریکا در آوریل به پایین صفر سقوط کرد و فروشندگان نفت مجبور شدند برای خرید نفت به مشتریانشان پول بپردازند. صندوق بین المللی پول در ژوئیه پیش بینی کرد صنعت انرژی خاورمیانه امسال ۲۷۰ میلیارد دلار درآمد از دست خواهد داد.

چین ممکن است در آینده نزدیک روی هزینه برای سوخت های فسیلی صرفه جویی کند اما روابط این قدرت آسیایی با شماری از تولیدکنندگان انرژی عرب ممکن است در بلند مدت دچار تغییراتی شود. چین در سال ۲۰۱۸ از کویت، عمان و عربستان سعودی بیش از هر کشور دیگری نفت وارد کرد و خریداران چینی همکاری قابل توجهی هم با قطر و امارات متحده عربی داشتند. این کشورها از یک مشتری مطمئن سود بردند و چین هم جای پای خود را در خلیج‌فارس محکم کرد.

امروز حتی کشورهای عربی ثروتمند تاثیر کاهش خرید چین را احساس می کنند. عمان که زمانی از درآمدهای حاصل از صنعت انرژی خود برای تامین رفاه کشور استفاده می کرد ممکن است اکنون به دلیل پیامدهای اقتصادی شیوع ویروس کرونا مجبور به دریافت کمک مالی از همسایگانش باشد.

پروژه‌های مشترک که چین برای توسعه نفوذ خود در خاورمیانه مورد استفاده قرار داده بود مانند پارک صنعتی شهر دقم عمان ممکن است در بحبوحه افول گسترده شراکتهای اقتصادی چین در سراسر منطقه به نتیجه نرسد.

تاثیر کاهش تقاضای چین برای انرژی به فراتر از منطقه خلیج فارس انعکاس پیدا خواهد کرد. چین در سال ۲۰۱۸ به بزرگترین خریدار نفت از یمن و دومین خریدار بزرگ نفت عراق و لیبی تبدیل شد. با این حال عربستان سعودی، امارات متحده عربی و سایر تولیدکنندگان بزرگ انرژی به منظور پر کردن خزانه شان و تحمل دوران رکود ناشی از پاندمی به صادرات شان متکی هستند.

 چین به عنوان مشتری سوختهای فسیلی نیاز چندانی به نفت عراق، لیبی یا یمن ندارد. دومین اقتصاد بزرگ جهان همواره قادر بوده برای تامین نفت به منابع دیگر مراجعه کند با اینحال چین به عنوان یک قدرت بزرگ به تجارت بین المللی به عنوان راهی برای تحکیم منافع خود در صحنه نمایش ژئوپلیتیکی استفاده کرده است. با توجه به اینکه چین حضور نظامی حداقلی در خاورمیانه دارد، خرید نفت مسیر منطقی تری برای پیگیری نفوذ پکن در این منطقه فراهم می‌کند.

حتی مشاهده کنار کشیدن اقتصادی چین از جهان عرب ممکن است به منزله فرصتی برای سایر کشورهای آسیایی علاقمند به توسعه حضور در خاورمیانه باشد.

هند در حال حاضر سرگرم پیشبرد چنین طرحی است. مقامات هندی به امارات متحده عربی متمرکز شده‌اند که سال گذشته ۶۰ میلیارد دلار تجارت با هند داشت. ژاپن و کره جنوبی که از رقیبان چین و واردکنندگان بزرگ نفت از خاورمیانه هستند، نیز ممکن است بخواهند از این وضعیت به نفع خود بهره برداری کنند.

 چین همچنان برتری بزرگی نسبت به رقیبان آسیایی و غربی خود دارد. مقامات چینی سیاست خارجی خود را بر مبنای عدم مداخله در امور داخلی کشورها بنا کرده اند و از انتقاد از اقدامات سایر کشورها تا زمانی که این کشورها رونده مشابه را در قبال چین در پیش بگیرند خودداری می کنند.

مداخله های دیپلماتیک و نظامی روسیه و آمریکا در خاورمیانه هر دو کشور را قادر ساخته نفوذ بالایی در این منطقه به دست بیاورند اما این ماجرا جویی ها دشمنان زیادی برای مقامات آمریکایی و روسی تراشیده است.

بر اساس گزارش هلنیک شیپینگ نیوز، چین از سوی دیگر دریافته که کشورهای عربی معدودی با نفوذ اقتصادی این کشور مخالفت دارند. این رویکرد در سیاست خارجی ممکن است به چین اجازه دهد تاثیر ویروس کرونا بر شراکتهایش در جهان عرب را پشت سر بگذارد.