فروش مخفی نفت

به گزارش پایگاه خبری راد، روزنامه شرق نوشت: «یک روز پس از آن که رسانه‌ها از توقف واردات نفت ایران از سوی ترکیه خبر دادند، سفیر هند در ایالات متحده نیز گفت: هند خرید نفت از ایران را از ماه آوریل متوقف کرده است. خبرهایی که اگر چه در نگاه اول به معنای موفقیت دولت ترامپ در اعمال فشارها بر ایران است، به اعتقاد بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی تنها اظهار نظرهایی رسانه‌ای برای کاهش فشار آمریکا بر خریداران نفت ایران است. هارش واردان شرینگلا، سفیر هند در ایالات متحده که از توقف واردات نفت ایران از سوی هند خبر داده، اذعان کرده است که ایران نزدیک به ۱۰ درصد از نیاز نفتی هند را تأمین می‌کرد و این همان نکته‌ای است که کارشناسان حوزه انرژی نیز به آن اشاره می‌کنند و معتقدند شرایط ویژه نفت ایران و طراحی خاص سیستم‌های پالایشی خریداران نفت ایران، به این مصرف‌کنندگان اجازه نمی‌دهد که به راحتی خرید نفت از ایران را متوقف کنند. با این حال این کارشناسان از توضیح روش‌های فروش نفت ایران به خریداران ثابتش خودداری می‌کنند و معتقدند با توجه به شرایط فعلی و فشارها و تهدیدهای غیر قانونی و غیر معمول آمریکا علیه خریداران نفت ایران، بهتر است درباره این روش‌ها سخنی گفته نشود و نحوه فروش نفت ایران و مشخصات خریداران آن همچون راز باقی بماند. رازی که البته یک حقیقت آشکار هم در دل خود دارد و آن حقیقت این است که صادرات نفت ایران هرگز صفر نخواهد شد.

تهدید با تحریم تفاوت دارد

نکته‌ای که بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی به آن اشاره می‌کنند، تفاوت تحریم نفتی ایران از سوی آمریکا در حال حاضر با تحریم‌های پیشین جامعه بین‌الملل علیه ایران پیش از برجام است که شرایط متفاوتی را برای ایران و خریداران نفتش ایجاد کرده است. نرسی قربان، کارشناس برجسته حوزه انرژی در این باره به «شرق» گفت: مسئله اولی که باید به آن توجه کنید این است که کشورهایی مثل ترکیه و هند یا ژاپن که اعلام می‌کنند از ایران نفت نخواهند خرید تحت فشار ایالات متحده این موضع را اعلام می‌کنند بنابراین ممکن است این کشورها با مکانیسم‌های دیگری این خریداری را انجام دهند که اگر انجام دهند بازگوکردن ندارد اما قطعاً میزان و نحوه خریدش متفاوت با گذشته خواهد بود یعنی این معاملات علنی نخواهد بود و میزان خرید هم تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. با این حال مسئله مهم‌تری که باید به آن توجه کنید، این است که ما در حال حاضر با تحریم‌های سازمان ملل یا اتحادیه اروپا و ارگان‌های بین‌المللی دیگر روبه‌رو نیستیم و آن چه در حال حاضر وجود دارد، تحریم یک کشور است که با تهدید و استفاده از زبان زور سعی می‌کند خریداران نفت ایران را از خرید نفت ایران منصرف کند و در واقع آن چیزی که با آن روبه‌رو هستیم تحریم نیست، بلکه تهدید است و ما نیز هدف آن نیستیم، بلکه کشورهای خریدار نفت ایران با آن روبه‌رو هستند و این شرایطی کاملاً متفاوت با تحریم‌های گذشته نفتی ایران دارد و آن چه اکنون در حال مبارزه با آن هستیم زورگویی یک کشور است که سعی می‌کند با تهدیداتش خریداران نفت ایران را از معامله با ایران منصرف کند. این کارشناس نفتی درباره علت انتخاب این زمان برای اعلام خبر توقف خرید نفت ایران توسط هند گفت: همان‌طور که می‌دانید هند اخیراً درگیر برگزاری یک انتخابات بسیار بزرگ بود که با توجه به جمعیت هند و چند میلیون رأی‌دهنده، چند هفته طول کشید و روز گذشته به پایان رسید و به نظر من مقامات هندی نمی‌خواستند در شرایط انتخابات و حین برگزاری آن، چنین تصمیماتی را اعلام کنند و به همین دلیل پس از پایان انتخابات خبر را اعلام کردند تا روی روند انتخابات تأثیر نگذارد.

خریداران به نفت ایران احتیاج دارند

در این بین، نکته دیگری که مورد تأکید اکثر کارشناسان حوزه انرژی است، هزینه‌های بسیار زیاد تحریم آمریکا برای خریداران نفت ایران و ناممکن‌بودن صفر شدن صادرات نفتی ایران است. منصور معظمی، کارشناس برجسته حوزه انرژی در همین باره به «شرق» گفت: واقعیت امر این است که مصرف‌کنندگان نفت ایران که جز مشتریان قدیمی نفت ایران هستند علاقه‌مند نیستند که نتوانند و نخواهند نفت از ایران خریداری کنند. این موضوع چند دلیل عمده دارد که یکی از آنها طراحی خاص سیستم‌های پالایشی مصرف‌کنندگان نفت ایران برای استفاده از نفت ایران است؛ یعنی مشتریان ثابت نفت ایران، سیستم‌های پالایشی خود را بر اساس مشخصات نفت ایران طراحی کرده‌اند و بنابراین اگر بخواهند تغییری در ورودی سیستم خود بدهند و به جای نفت خام ایران نفت خام دیگری استفاده کنند، مجبور خواهند شد این نفت را با نفت‌های خام دیگر بِلِند یا مخلوط کنند که بر هزینه‌های پالایش اثر خواهد گذاشت.

او افزود: نکته دیگری که خریداران نفت ایران را به حفظ معاملاتشان با ایران تشویق می‌کند، تسهیلاتی است که ایران در اختیار این خریداران قرار می‌دهد و آنها را به خرید نفت ایران علاقه‌مند نگه می‌دارد، بنابراین اولین اتفاقی که با کنارگذاشتن نفت ایران برای این خریداران رخ خواهد داد، تأثیر مستقیم روی قیمت نفت وارداتی‌شان است که با افزایش آن حاشیه سودشان کاهش خواهد یافت. نکته بعد این است که از نظر فنی مخلوط‌کردن نفت ورودی برای استفاده در سیستم‌های پالایشی، بازده تولید این سیستم‌ها را نیز کاهش خواهد داد که همه اینها در کنار یکدیگر باعث می‌شود خریداران نفت ایران همچنان نیازمند نفت ایران باشند.

معظمی توضیح داد: از نظر بازار نیز با کاهش فروش نفت ایران باید جایگزینی از محل افزایش تولیدات اعضای اوپک یا غیر اوپک انجام شود که به لحاظ اساسنامه اوپک، اگر یکی از اعضای اوپک به مشکل بخورد، باید کشورهای دیگر عضو اوپک همکاری و کمک کنند و به لحاظ اساسنامه اوپک اصلاً خوب نیست که اگر ایران نتوانست نفتش را بفروشد، سایر اعضا با افزایش تولید جایگزین ایران شوند، زیرا یکی از مبانی اوپک تعامل تولیدکنندگان با یکدیگر بوده است. نکته دیگر این است که کاهش عرضه نفت ایران اثری کلی بر بازار نفت می‌گذارد و اثر کلی‌اش هم این‌طور نیست که نفت به‌یک‌باره افزایش قیمت پیدا کند، بلکه از نظر روانی اثر می‌گذارد و می‌تواند باعث افزایش نسبی قیمت نفت خام شود و این خیلی برای مصرف‌کنندگان خوب نیست، چون آنها به دنبال نفت ارزان‌تر هستند. نکته بعدی این است که این رفتارهایی که آمریکایی‌ها از خود نشان می‌دهند از نظر سیاسی ایجاد ناامنی می‌کند و نمایانگر یک هرج‌ومرج سیاسی در سطح جهان است که هرکسی که قدرتمندتر است هر کاری می‌تواند انجام دهد و این نمای عمومی تأثیر بسیار بدی روی مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران می‌گذارد. در واقع این رفتارهای آمریکایی‌ها اثر مستقیم روی سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز می‌گذارد و کسانی را که می‌خواهند در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند مردد می‌کند.

نفت ایران قطعاً فروخته خواهد شد

این کارشناس برجسته انرژی درباره امکان صفرشدن صادرات نفت ایران می‌گوید: این که ایران نتواند نفتش را صادر کند امکان‌پذیر نیست؛ یعنی ایران در هر شرایطی قادر است حداقل یک میلیون بشکه به روش‌های گوناگون که لازم نیست درباره آن صحبت کنیم صادر کند. بنابراین صفرکردن صادرات نفت ایران غیرممکن است و صرفاً بلوفی از طرف آمریکایی‌ها برای ایجاد ترس و ناامنی بین مصرف‌کنندگان نفت ایران است. من معتقدم به محض این که این فشارهای غیر منطقی و غیر معمول آمریکایی‌ها اندکی فروکش کند، دوباره خریداران نفت ایران به دنبال نفت ایران خواهند آمد، همان‌طور که دیدید وقتی برجام امضا شد، صادرات نفت ما چه افزایش شدیدی پیدا کرد.»