چالش‌های دانشگاه صنعت نفت در سال‌های اخیر/لزوم آگاهی وزارت نفت از پتانسیل‌های دانشگاه

به گزارش پایگاه خبری راد، دکتر رضا مسیبی‌بهبهانی،اظهار کرد: دانشگاه صنعت نفت با بیش از 78 سال سابقه علمی، پس از دانشگاه تهران قدیمی‌ترین موسسه آموزش عالی کشور است. این دانشگاه متولی اصلی تربیت نیروی‌انسانی در حوزه صنایع نفت و گاز است و تاکنون با تربیت نیروی انسانی متخصص در مقاطع مختلف تحصیلی، در به گردش در آوردن چرخ صنعت نفت و ‌خودکفایی آن نقش کلیدی داشته است.

وی افزود: دانشگاه صنعت نفت چهار دانشکده و چهار مرکز تحقیقاتی در شهرهای آبادان، اهواز، تهران و محمودآباد دارد. در این دانشگاه در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری رشته‌های مختلفی مانند مهندسی نفت، مهندسی گاز، مهندسی شیمی، حقوق نفت و گاز، مدیریت مخازن هیدروکربوری، اقتصاد نفت و گاز، مهندسی فرآوری و انتقال گاز، مهندسی ابزار دقیق و اتوماسیون، مهندسی بازرسی فنی و مهندسی HSE وجود دارند.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعت نفت گفت: مرکز رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان (CWUR) در گزارش رتبه‌بندی موضوعی دانشگاه‌های جهان در سال 2017 میلادی، دانشگاه صنعت نفت را به عنوان هفتمین موسسه در فهرست 10 موسسه برتر در حوزه مهندسی نفت قرار داد. سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) نیز اخیراً اعلام کرد که دانشگاه صنعت نفت در فهرست یک درصد برتر دانشگاه‌های دنیا قرار گرفته است.

مسیبی‌بهبهانی خاطرنشان‌ کرد: همچنین مرکز رشد واحدهای فناور نفت و گاز دانشگاه در زمینه‌های تخصصی صنایع بالادستی و پایین‌دستی نفت و گاز، بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) و انرژی‌های تجدیدپذیر و ذخیره‌سازی انرژی و سایر فناوری‌های نوین در دانشگاه فعالیت می‌کند. یک نشریه علمی - پژوهشی به نام (Iranian Journal of Oil & Gas Science and Technology (IJOGST نیز در دانشگاه صنعت نفت فعالیت می‌کند.

وی در خصوص مزیت‌های دانشگاه صنعت نفت نسبت به سایر دانشگاه‌های کشور تصریح کرد: این دانشگاه تنها دانشگاه تخصصی نفت و گاز در کشور است. فارغ‌التحصیلان این دانشگاه بیشترین ماندگاری را در واحدهای عملیاتی دارند و در کمترین زمان ممکن آماده دریافت مسوولیت در واحدهای عملیاتی می‌شوند. با یک برآورد آماری مشخص می‌شود که در دوران جنگ تحمیلی و پس از آن فارغ‌التحصیلان این دانشگاه بوده‌اند که صنایع عظیم نفت و گاز کشور را حفظ کرده و توسعه داده‌اند. آمارهای رسمی نشان‌دهنده این واقعیت است که بهترین مدیران وزارت نفت از فارغ‌التحصیلان نخبه دانشگاه صنعت نفت هستند که نمونه بارز آن، شهید تندگویان است.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعت نفت با بیان اینکه بنیه علمی دانشگاه صنعت نفت با آمار و ارقام قابل اثبات است، ادامه داد: سیستم آموزشی و پژوهشی این دانشگاه به زبان انگلیسی است و تسلط فارغ‌التحصیلان دانشگاه صنعت نفت به زبان انگلیسی یک مزیت استثنایی به شمار می‌رود. برگزاری دوره‌های کارآموزی و بازدیدهای صنعتی متعدد در صنایع نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی به دلیل نزدیکی دانشکده‌ها به مراکز صنعتی بزرگ کشور نیز یکی دیگر از مزایای دانشگاه صنعت نفت محسوب می‌شود.

مسیبی‌بهبهانی تاکید کرد: دانشگاه صنعت نفت یک نقشه‌راه و برنامه راهبردی ۲۰ ساله دارد. تبدیل شدن به مرجع اصلی در تربیت نیروی انسانی و تامین نیازهای پژوهشی، فناوری و نوآوری صنعت نفت ایران با هویت اسلامی و انقلابی و کسب رتبه اول تا سوم بین دانشگاه‌های منطقه در حوزه نفت و گاز، چشم‌انداز این دانشگاه است.

وی گفت: تربیت و ارتقای سرمایه انسانی مومن، متخصص، دانا، متفکر، کارآمد، خلاق، ماهر و کارآفرین در رشته‌های مورد نیاز صنایع نفت و گاز کشور، توسعه متوازن فعالیت‌های آموزشی پژوهشی، فناوری و فرهنگی در قالب شبکه‌ها و مجموعه‌های هم‌افزا متشکل از دانشکده‌ها، پژوهشکده‌ها، پارک‌ها و مراکز رشد علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان صنعت نفت، ارائه راهکارهای آموزشی، پژوهشی، فناوری و نوآوری در راستای تحقق راهبردها و ماموریت‌های صنعت نفت و گاز کشور در سطح ملی و منطقه‌ای، از جمله اهداف راهبردی دانشگاه است.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعت نفت ادامه داد: برقراری ارتباط و تعامل پویا، هدفمند و نظام‌مند بین نهادهای آموزش، پژوهش و فناوری صنعت نفت با دانشگاه صنعت نفت، رشد کمی و کیفی دوره‌های تحصیلات تکمیلی (به‌ویژه دوره‌های دکتری و پسادکتری) و تنوع‌بخشی به شیوه‌های پذیرش دانشجو، تعامل فعال و اثرگذار با جامعه علمی جهانی و فرآیندهای توسعه علم و فناوری در جهان از طریق توسعه ارتباطات و همکاری‌ها برای بهره‌گیری از دستاوردهای نوین علمی جهان و حضور موثر در صحنه‌های علمی جهانی از دیگر اهداف راهبردی دانشگاه هستند.

مسیبی‌بهبهانی درباره اولویت‌های دانشگاه صنعت نفت گفت: استمرار و توسعه دوره‌های آموزشی حین خدمت کوتاه‌مدت و میان‌مدت برای کارکنان صنعت نفت، توسعه رشته‌های تحصیلی دانشگاه به‌ویژه در مقاطع تحصیلی تکمیلی بر اساس نیاز صنعت نفت، ایجاد واحدهای بین‌المللی دانشگاه صنعت نفت در شهرهای آبادان و کیش، ایجاد و راه‌اندازی مرکز تحقیقات نفت و گاز دانشگاه و ایجاد و تجهیز مراکز آموزشی و تحقیقاتی در شهرهای اهواز (نفت، گاز، اتوماسیون)،‌ آبادان (بازرسی فنی و ایمنی، بهداشت و محیط زیست)، بندر ماهشهر (پتروشیمی)، عسلویه (گاز)، محمودآباد (سازه‌های نفت و گاز فراساحل) و تهران (مدیریت و اقتصاد نفت) از جمله برنامه‌های اولویت‌دار دانشگاه هستند.

وی افزود: همانطور که گفته شد پروژه‌های دانشگاه صنعت نفت کاملاً‌ کاربردی بوده و در جهت حل مشکلات صنعت نفت کشور تعریف می‌شوند. طرح ازدیاد برداشت میدان نفتی گچساران یکی از طرح‌های دانشگاه است و با احتساب اینکه قیمت هر بشکه نفت 30 دلار باشد؛ تنها یک درصد ازدیاد برداشت از مخزن گچساران معادل 15 میلیارد دلار است. کراکینگ کاتالیستی جهت تولید سوخت پاک از زباله‌ها و ضایعات پلاستیکی برای اولین بار در کشور نیز از جمله طرح‌های دانشگاه صنعت نفت است.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعت نفت تصریح کرد: کسب دانش فنی فرآیند تبدیل متانول به الفین‌های سبک (MTO)  نیز از دیگر طرح‌های دانشگاه است. با توجه به منابع عظیم گاز طبیعی در ایران و قیمت پایین آن نسبت به قیمت جهانی و چشم‌انداز تولید 21 میلیون تن متانول در ایران در سال 2025، گروه پژوهشی تبدیلات گازی در دانشگاه صنعت نفت، بومی‌سازی دانش فنی فرایند تبدیل متانول به محصولات با ارزش‌تر را در دستور کار خود قرار داد. هم‌اکنون طراحی و ساخت پایلوت این فرآیند در شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی (مرکز ماهشهر) به اتمام رسیده و مراحل تست نهایی را طی می‌کند. لازم به ذکر است که تولید کاتالیست این فرآیند نیز سه سال پیش با حمایت شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی در این دانشگاه بومی‌سازی شد. اخیراً مدیرعامل پتروشیمی فارابی برای سرمایه‌گذاری در طرح 250 میلیون یورویی احداث واحد صنعتی MTO اعلام آمادگی کرده است.

مسیبی‌بهبهانی درباره مشکلاتی که اخیراً دانشگاه صنعت نفت با آن مواجه شده است، تصریح کرد: خلف وعده وزارت نفت در خصوص استخدام فارغ‌التحصیلان ممتاز این دانشگاه به لحاظ شرعی، اخلاقی و قانونی اشکال دارد و اثرات بسیار سوئی بر آینده نخبگان این دانشگاه دارد و موجب بی‌اعتمادی به مسوولان شده و پدیده فرار مغزها را نیز تشدید می‌کند. عدم احداث مرکز تحقیقات نفت و گاز دانشگاه (مصوبه هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران مورخ 1387.7.7 به شماره 27656-1638.200) که دانشگاه بسیار به آن نیاز دارد، متوقف ماندن پروژه‌های عمرانی همچون ستاد مرکزی دانشگاه صنعت نفت در آبادان و عدم احداث منازل سازمانی اساتید در شهرک نفت اهواز از دیگر مشکلات دانشگاه هستند.

وی ادامه داد: صدور حکم بازنشستگی تعدادی از اساتید مجرب دانشگاه ضربه بزرگی به کادر آموزشی و پژوهشی دانشگاه وارد می‌کند. تضعیف دانشگاه صنعت نفت خدمت بزرگی به شرکت‌های نفت و گاز خارجی است که با وزارت نفت قرارداد منعقد می‌کنند. نکته مهم این است که وزیر نفت اعتقادی به داشتن مراکز آموزشی و پژوهشی در وزارت نفت ندارد. این سیاست مختص دانشگاه نیست و در مورد پژوهشگاه صنعت نفت، مرکز ازدیاد برداشت و موسسه مطالعات انرژی نیز صدق می‌کند.

این عضو هیات علمی دانشگاه صنعت نفت خاطرنشان‌کرد: اعتقاد دارم که پاسخ افرادی که دید منفی به دانشگاه دارند، تنها انتقاد نیست؛ بلکه لازم است اساتید و دانشجویان دانشگاه با فعالیت‌های علمی و پژوهشی مضاعف و شبانه‌روزی، حقانیت خود را به اثبات برسانند. در سال‌های گذشته شاهد بحران‌های متعددی بوده‌ایم ولی در تمام این بحران‌ها موجودیت این دانشگاه به عنوان قطب نفت و گاز کشور حفظ شده است.

مسیبی‌بهبهانی ادامه داد: در موقعیت فعلی اطمینان دارم که با اتحاد مسوولان اجرایی، اساتید، دانشجویان و کارکنان دانشگاه می‌توانیم از اعتبار علمی این دانشگاه و از همه مهم‌تر از عزت نفس خود به عنوان بخشی از فرهیختگان کشور دفاع کنیم. باید دور از هرگونه سیاست‌بازی و فقط بر اساس توکل به خدا، صداقت، شهامت و عزت نفس و بدون ایجاد تشنج و در کمال آرامش و با ایجاد تعامل گسترده با مسوولان مربوط در وزارت نفت، دانشگاه صنعت نفت را به جایگاه ویژه خود بازگردانیم.

وی تاکید کرد: مشکل اصلی ما این نیست که تحت پوشش وزارت نفت یا وزارت علوم باشیم، بلکه ما خواستار حمایت همه جانبه برای اعتلای هر چه بیشتر دانشگاه صنعت نفت و ایجاد یک تحول گسترده در مسایل آموزشی و پژوهشی هستیم. البته نباید روزمرگی و دنبال نکردن اهداف کلان و استراتژیک و فرصت‌سوزی‌های سال‌های گذشته توسط مسوولان دانشگاه را فراموش کنیم. باید انتقادپذیر بوده و درصدد ایجاد تحول در فکر و عمل خود باشیم و باید بپذیریم که وزارت نفت مسوول تمام مشکلات ما نیست؛ در غیر اینصورت راه به جایی نمی‌بریم. در نهایت امیدوارم با تغییر رویکردها در وزارت نفت، این دانشگاه به دوران اوج نقش‌آفرینی خود در سطح وزارت نفت بازگردد.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعت نفت در پایان تصریح کرد: پیشنهاد عملی من این است که گروهی از اساتید با سابقه و مجرب دانشگاه در جلساتی با حضور وزیر نفت و مشاوران وی، مزایا و پتانسیل‌های منحصر به فرد دانشگاه را تشریح کنند و از طرف دیگر انتظارات وزارت نفت از دانشگاه نیز مشخص شود و مسوولان ذیربط این اطمینان را پیدا کنند که نیازهای آموزشی و پژوهشی وزارتخانه توسط دانشگاه برآورده خواهد شد. فکر می‌کنم به این ترتیب سوء‌تفاهم میان وزارت نفت و دانشگاه صنعت نفت برطرف خواهد شد و این دانشگاه با حمایت همه جانبه وزارتخانه خواهد توانست مانند گذشته نقش کلیدی خود را در صنعت نفت ایفا کند.

به گزارش ایسنا، دکتر رضا مسیبی‌بهبهانی استاد تمام دانشگاه صنعت نفت در سال ۱۳۹۵ به عنوان پژوهشگر برتر کشور در گروه فنی و مهندسی انتخاب شد. وی در سال‌های گذشته نیز چند بار به عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه صنعت نفت و وزارت نفت برگزیده شده بود. دکتر بهبهانی ارائه‌دهنده بیش از ۱۵۰ مقاله تحقیقاتی در نشریات معتبر بین‌المللی و کنگره‌های پژوهشی داخل و خارج کشور و مؤلف ۱۲ کتاب به زبان فارسی و انگلیسی و همچنین مجری ۱۵ پروژه مهم و کاربردی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی بوده و دارای چندین ثبت اختراع است.

دکتر مسیبی‌بهبهانی هفت سال به عنوان مدیرگروه مهندسی گاز و سه سال و هشت ماه به عنوان معاون طرح و برنامه دانشگاه فعالیت داشته است و چندین رشته تحصیلی از جمله مهندسی فرآوری و انتقال گاز در مقطع کارشناسی ارشد و مهندسی شیمی گرایش پدیده‌های انتقال و فرآیندهای جداسازی در مقطع دکترا را در دانشگاه صنعت نفت راه‌اندازی کرده است. وی سردبیر مجله مهندسی گاز ایران، عضو هیات ممیزه موسسات آموزشی و پژوهشی وزارت نفت و عضو کارگروه نفت و انرژی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.