لزوم استفاده از آموزش الکترونیک در نظام آموزشی کشور/آموزش الکترونیک بستر ایجاد عدالت آموزشی

به گزارش پایگاه خبری راد، دومین نشست تخصصی ارتباطات و فناوری اطلاعات با محوریت بررسی آموزش الکترونیک با حضور سید ابوالحسن نظام دوست، مدیرگروه فناوری اطلاعات مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی و علی ضیغمی، مدرس دانشگاه در تحریریه ایسنای قم برگزار شد.

‌دوره‌ی کلاس‌های فیزیکی و سنتی گذشته است

‌در ابتدای این نشست نظام دوست عنوان کرد: دوره کلاس‌های فیزیکی و سنتی گذشته است و باید از ابزار های الکترونیکی برای آموزش استفاده شود تا بهره وری آموزشی افزایش یابد؛ آینده برای آموزش‌های الکترونیکی است و آموزش‌های معمول در آینده جایگاهی ندارند، لذا اگر به این سمت نرویم دچار معضلات و مشکلاتی می‌شویم.

مدیرگروه فناوری اطلاعات مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی اظهار کرد: استفاده از تلفن همراه و وسایل نوین ارتباطی گسترش یافته است و در تمامی رده‌های سنی به کار می‌رود، از این ابزار میتوان برای آموزش استفاده کرد و در این بستر آموزش‌های مختلفی را برای رده‌های سنی مختلف انجام داد؛ موبایل و ابزارهای الکترونیکی توسط عموم مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد و مهم ترین نکته این است که بتوانیم محتواهای هدفمند و مناسب در اختیار آنان قرار دهیم تا از چالش ها و معضلات استفاده از محتواهای نامناسب جلوگیری شود.

‌ارتباط پایدار بین استاد و دانش‌پژوه، در آموزش الکترونیک

وی افزود: در آموزش‌های معمولی و متداول کنونی، پس از پایان کلاس، ارتباط بین استاد و دانش پژوه قطع می‌شود، ولی مجازی بودن آموزش، باعث پایداری این ارتباط می‌شود و میتوان هرلحظه از محتواهای آموزشی استفاده کرد و سوالات پیش آمده را از استاد پرسید.

مدیرگروه فناوری اطلاعات مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی تصریح کرد: آموزش‌های مجازی  دوگونه است، یک نوع آموزش‌های آکادمیک و سیستمی است و نوع دوم، آموزش‌های غیر رسمی است که از طریق کانال‌های آموزشی پیام رسان‌ها به مخاطب انتقال پیدا می‌کند.

‌آموزش الکترونیک عامل ایجاد عدالت آموزشی و اجتماعی

وی ادامه داد: آموزش بر بستر الکترونیک به نفع کشور است و عدالت آموزشی و اجتماعی را گسترش می‌دهد؛ بنابراین باید در قوانین و چشم اندازهای کشوری نیز این موضوع لحاظ شود تا در آینده این نوع آموزش در کشور جایگزین شیوه سنتی فعلی شود.

نظام دوست بیان کرد: انگیزه عنصر مهمی در یادگیری است و اگر این انگیزه در دانش پژوه وجود داشته باشد، به راحتی می‌تواند از طریق آموزش الکترونیکی یادگیری را انجام دهد؛ همچنین ارزشیابی در آموزش مجازی بسیار مهم است و ارزشیابی‌های قبل از شروع و بعد از دوره باید انجام شود تا سطح یادگیری مشخص شود.

وی اضافه کرد: تجربیات خوبی در حوزه فناوری اطلاعات در کشور وجود دارد، یکی از این تجربیات این بود که در زمانی، بودجه ای برای ارتقا زیرساخت و بستر‌های آی تی در کشور اختصاص داده شد که قسمتی از آن به منظور آموزش‌های الکترونیک رایگان برای عموم مردم هزینه شد و اکنون نیز برای ارتقا آموزش مجازی در کشور می‌توان از این شیوه‌ها استفاده کرد.

‌عدم مقبولیت مدرک آموزش الکترونیک یکی از چالش‌ها است

مدیرگروه فناوری اطلاعات مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی در خصوص چالش‌ها و مشکلات آموزش الکترونیک نیز عنوان کرد: عدم مقبولیت مدارک تحصیلی آموزش الکترونیک در فضای عمومی جامعه و مراکز دولتی، ایجاد مشکلات تحصیل در مقاطع بالاتر و مشکلات استخدام برای افرادی که مدارک آموزش الکترونیکی را دارا هستند، عدم ایجاد ارتباط با دیگران وکم تحرکی، چالش‌ها و مشکلات آموزش الکترونیک است.

وی تصریح کرد: آموزش الکترونیک به مدیریت دانش کمک می‌کند و می‌تواند به این سیاست گذاری‌ها کمک کند. همچنین در آموزش مجازی می‌توانیم چارچوب‌ها را تغییر دهیم و در یک دوره چند موضوع و درس را آموزش دهیم.

‌آموزش الکترونیک عامل تسهیل دسترسی به منابع آموزشی

در ادامه این نشست، علی ضیغمی اظهار کرد: یادگیری، دانشی است که رفتار شخص را تغییر می‌دهد، با پیشرفت علم اطلاعات و فناوری اطلاعات، دو مفهوم یادگیری الکترونیکی و سیار گسترش یافته است. یادگیری الکترونیکی به منظور تسهیل دسترسی به منابع آموزشی و بالابردن کیفیت آموزشی است؛ همچنین مهم ترین یادگیری که اکنون به آن برای آینده توجه می‌شود، یادگیری سیار و الکترونیکی است.

‌انتقال محتوای آموزشی به صورت تعاملی از مزایای آموزش الکترونیک

وی ادامه داد: کلمه موبایل به معنی غیر ثابت و محدود نبودن است، مزیت یادگیری از طریق موبایل و ابزارهای نوین الکترونیکی این است که میتوان آموزش ها را در هر زمان و مکانی ارائه داد؛ همچنین کسب هر نوع دانش، نگرش و مهارتی با استفاده از بستر الکترونیک و همچنین ایجاد ارتباط‌های گروهی و انتقال محتوای آموزشی تعاملی از ویژگی‌های مهم آموزش الکترونیک است.

مدرس مرکز علمی کاربردی جهاددانشگاهی استان قم تصریح کرد: دانش آموزان در استفاده از موبایل محدودیت‌هایی دارند که این موضوع نقاط ضعف و قوتی دارد؛ اگر بتوان استفاده دانش آموزان از این ابزارها را مدیریت کرد، این ابزارها برای یادگیری بسیار مفید است؛ نمونه آن استفاده از آموزش مجازی در آزمایشگاه‌های شیمی است که می‌تواند تاثیر بسیار خوبی در یادگیری از طریق شبیه سازی انجام دهد.

وی با بیان اینکه موانع و چالش‌هایی در آموزش‌ الکترونیکی وجود دارد که کار را دشوار می‌کند، خاطرنشان کرد: فرهنگ سازی استفاده از یک تکنولوژی جدید در کشور یک معضل است، فرهنگ سازی پس از مدت زیادی از ورود یک تکنولوژی شروع می‌شود و دیگر این فرهنگ سازی کارایی ندارد.

‌اساتید لزوم استفاده از آموزش الکترونیک را درک نکرده‌اند

ضیغمی با اشاره به معضلات آموزش الکترونیکی عنوان کرد: اولین معضلی که وجود دارد، این است که معلمان و اساتید هنوز لزوم استفاده از این نوع آموزش را به درستی درک نکرده اند و برای یادگیری این سیستم فرصت نمی‌گذارند، همچنین عناوین و سرفصل‌های دروس روش تدریس برای زمان‌های بسیار گذشته است و باید یک تحول اساسی در مراکز تربیت مدرس ایجاد شود.

وی افزود: افراد متخصص در ایجاد محتوا آموزش الکترونیک بسیار اندک هستند و از این افراد نیز استفاده نمی‌شود که این یکی از معضلات آموزش الکترونیک است و عدم وجود زیرساخت‌های سخت افزاری در کشور یکی دیگر از مشکلات این نوع آموزش است.

‌عدم امنیت محتوا، از معضلات آموزش الکترونیک

مدرس مرکز علمی کاربردی جهاددانشگاهی استان قم تصریح کرد: موضوع امنیت محتوا معضل بسیار بزرگی است که باید حل شود؛ معضل کپی رایت، در بحث آموزش الکترونیکی بسیار مخرب است و باید این موضوع حل شود و گرنه باعث دلسردی افراد می‌شود؛ همچنین عمر ناکافی ابزارهای الکترونیکی، سرعت پایین اینترنت و پهنای باند و موضوع سرقت اطلاعات چالش دیگر این آموزش‌ها است.

وی ادامه داد: عدم وجود سخت افزارهای مناسب برای عموم مردم چالش دیگری است که ممکن است عده ای از استفاده از این آموزش‌ها محروم شوند، همچنین عدم حمایت‌های مالی، فکری و مدیریتی در مراکز آموزشی از چالش‌های دیگر آموزش الکترونیک است.

‌یادگیری از طریق آموزش الکترونیک بسیار بالاتر است

ضیغمی افزود: یادگیری از طریق آموزش الکترونیک، بسیار بالاتر از آموزش‌های سنتی کنونی است و برای کسانی که وقت یادگیری و حضور در کلاس را ندارند، بهترین شیوه یادگیری و آموزش است.

مدرس مرکز علمی کاربردی جهاددانشگاهی استان قم با بیان اینکه یادگیری در آموزش الکترونیک، چند عنصر تاثیر گذار دارد، بیان کرد: عنصر اول فرد یادگیرنده است، عنصر دوم محتوا است که به هر میزان تعاملی‌تر باشد و از قالب‌های گرافیکی استفاده شود، درصد یادگیری افزایش می‎‌یابد، همچنین عنصر بعدی آموزش‌دهنده است که با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های آموزشی، مباحث را باید منتقل کند؛ عنصر مهم بعدی، ارزشیابی است که بسیار دارای اهمیت است ومیزان یادگیری را مشخص می‌کند.

وی اظهار کرد: هزینه‌های کاغذ و چاپ کتاب بسیار بالاست و پس از پایان دوره آموزشی، کاربردی ندارد و از بین می‌رود؛ مسئولان به دنبال طرحی بودند که جایگزین این محتوای کاغذی شود و محتوا همیشه در دسترس باشد که راهکار آن، الکترونیکی کردن محتواهای آموزشی است.

‌هزینه‌ها برای ایجاد آموزش الکترونیک بسیار به‌صرفه‌تر است

ضیغمی عنوان کرد: یکسری از محصلان، شرایط خاصی مانند معلولیت یا دیگر موارد دارند که امکان حضور در کلاس را ندارند و این آموزش‌های الکترونیکی برای آموزش به این افراد بسیار کمک کننده است.

وی با بیان اینکه مدارس الکترونیک پیشرفت بسیار خوبی داشته است، بیان کرد: هزینه‌هایی که در خصوص ایجاد آموزش الکترونیک انجام می‌شود بسیار کاربردی تر و به صرفه تر از هزینه‌های سیستم آموزش معمول است.

مدرس مرکز علمی کاربردی جهاددانشگاهی استان قم تصریح کرد: برای اثر بخش‌تر و هدفمند تر کردن دوره‌های آموزشی مجازی باید ترفندهایی را به کار برد که خسته کننده نباشد و مشوق هایی ایجاد شود که دانش پژوه جذب آموزش شود و بهره‌وری یادگیری افزایش یابد.

وی تاکید کرد: اولین ترفند و شیوه، استفاده از یک زمان محدود است و آموزش محتوای آموزشی باید محدوده زمانی داشته باشند تا تاثیر پذیری آن افزایش یابد چراکه آموزش در مدت طولانی نتیجه عکس دارد.

‌تاثیر ایجاد تعامل در آموزش مجازی بر بهره‌وری یادگیری

ضیغمی اظهار کرد: شیوه بعدی، گروهی کردن و ایجاد تعامل در آموزش مجازی است؛ دانش‌پژوهان علاقه‌مند هستند که در مباحث شرکت کنند و ایجاد انجمن در این خصوص بسیار تاثیر دارد و می‌تواند یکسری از ضعف‌های آموزش مجازی را پوشش دهد.

وی اضافه کرد: امکان یادآوری و ارائه گزیده مطالب گذشته باید در سیستم آموزش الکترونیک وجود داشته باشد تا یادگیری به صورت بهتری انجام شود؛ آینده آموزش الکترونیک، یادگیری همزمان است و این سیستم باید وجود داشته باشد که هر فرد بتواند در یک دوره آموزشی، چند موضوع و درس مختلف را به صورت همزمان و زنجیره‌وار آموزش ببیند.

‌