14:17 | پنجشنبه 8 آذر 1403
اخبار مرتبط
جدیدترین اخبار
سایر اخبار
1399/10/22 11:58
دو روش بورس های جهان در جلوگیری از دستکاری قیمت ها هنگام پیش گشایش ها
نماد برتر- دو روش معمول در بورس های جهان برای جلوگیری از دستکاری قیمت در حراج‌های پیش از گشایش نمادها یا بازار معرفی شد.
به گزارش پایگاه خبری نماد برتر، حمید اسکندری از کارشناسان مدیریت تحقیق و توسعه شرکت بورس تهران درباره ساز و کار جلوگیری از دستکاری قیمت در حراج‌های پیش از گشایش نمادها یا بازار اعلام کرد: با توجه به مشخص بودن زمان دقیق پایان پیش‌گشایش، برخی اشخاص پس از ایجاد صف خرید یا تحریک تعدادی سرمایه‌گذار برای خرید سهم مورد نظر در ثانیه‌های آخر ، اقدام به لغو سفارش یا با اصلاح سفارش به انتهای صف خرید می‌روند و با استفاده از این ساز و کار اقدام به دستکاری بازار می‌کنند.
البته دستکاری بازار با توجه به دقیق بودن زمان پیش‌گشایش ، موارد دیگری هم دارد و بورس‌ها به منظور جلوگیری از دستکاری قیمت‌های پایانی و آغازین و سایر حراج‌ها از دو سازوکار حراج تصادفی و دوره عدم لغو سفارش استفاده می‌کنند.
روش حراج تصادفی
در بیشتر بورس‌های اوراق بهادار اروپا از روش حراج تصادفی برای پیشگیری از دستکاری بازار استفاده می‌شود. در این روش هیچ‌کس از زمان دقیق اتمام جلسه حراج اطلاع ندارد و سیستم معاملات به صورت خودکار و با استفاده از الگوریتم تولید عدد تصادفی، زمان اتمام جلسه حراج را تعیین می‌کند.
بنابراین سرمایه‌گذاران در پایان دوره پیش‌گشایش هر لحظه ممکن است وارد مرحله حراج آغازین شده و سفارش آنها منطبق و اجرا شود. بنابراین با تصادفی کردن پایان حراج امکان دستکاری در این مرحله از معاملات کاهش می‌یابد. برای تعیین زمان حراج آغازین یک بازه زمانی کوتاه‌مدت به مدت زمان جلسه پیش‌گشایش اضافه یا کسر خواهد شد. به‌طوری که هیچ یک از فعالان بازار از زمان دقیق آن اطلاعی ندارند.
به‌عنوان مثال در بورس‌های اسپانیایی دوره پیش‌گشایش برای سفارش‌گیری از ساعت ۸:۳۰ صبح آغاز می‌شود و نیم ساعت طول می‌کشد و حدود ساعت ۹، حراج آغازین صورت گرفته و معاملات سهام آغاز می‌شود. در این بورس دوره پیش‌گشایش دارای بازه زمانی حداکثر ۳۰ ثانیه‌ای است که با هدف جلوگیری از دستکاری قیمت به صورت تصادفی به آن اضافه می‌شود.
به عبارت دیگر زمان دقیق گشایش بین ساعت ۹ و ۹:۰۳۰ است که به‌صورت تصادفی تعیین می‌شود. ساعت پایان مرحله اصلی معاملات۱۷:۳۰ است و پس از آن و بدون وقفه، دوره پیش‌پایانی ۵ دقیقه‌ای آغاز شده و در ساعت ۱۷:۳۵ به انتها می‌رسد. این دوره نیز بازه زمانی۳۰ ثانیه‌ای تصادفی دارد که به آن افزوده می‌شود.
برخی دیگر از بورس‌ها همانند دویچه بورس آلمان ۱۰ دقیقه انتهایی پیش‌گشایش را به پایان تصادفی تخصیص داده است. یعنی هر لحظه در ۱۰ دقیقه پایانی پیش‌گشایش امکان توقف و ورود به مرحله حراج آغازین وجود دارد. استفاده از این ساز و کار در بین بورس‌ها در حال افزایش است .
دوره عدم لغو سفارش
برخی دیگر از بورس‌ها هم به منظور جلوگیری از دستکاری پیش‌گشایش و سایر مشکلات ، اقدام به اضافه کردن یک مرحله به مراحل معاملاتی با عنوان دوره عدم لغو سفارش کرده اند . بنابراین حراج برخی بورس‌ها شامل سه مرحله زیر است:
۱- مرحله پیش‌گشایش: این مرحله همان مرحله پیش‌گشایش استاندارد بوده و سرمایه‌گذاران می‌توانند سفارش‌های جدید را وارد، اصلاح یا حذف کنند. با تغییر سفارش‌ها قیمت تئوریک گشایش نیز تغییر کرده و برای عموم نشان داده می‌شود.
۲-دوره عدم امکان لغو سفارش: این دوره بلافاصله و بدون وقفه پس از دوره پیش‌گشایش آغاز می‌شود. طی این دوره، سرمایه‌گذاران نمی‌توانند سفارش‌های پیشین و موجود را اصلاح یا لغو کنند. با وجود این، امکان ثبت سفارش‌های جدید وجود دارد. در این مرحله نیز همانند پیش‌گشایش تنها امکان ارسال سفارش وجود دارد و هیچ معامله‌ای انجام نمی‌شود.
این مرحله با جلوگیری از تغییر یا حذف سفارش‌ها سعی در بهتر کردن قیمت حاصل از حراج دارد. این دوره برای برخی بورس‌ها به حدی جذاب بوده است که اقدام به جایگزین کردن این دوره به‌جای دوره پیش‌گشایش کرده‌اند یعنی در تمام دوره سفارش‌گیری تنها امکان ثبت سفارش جدید امکان‌پذیر است و سفارش‌های ثبت شده در این دوره را نمی‌توان حذف کرد یا تغییر داد.
البته در برخی موارد بورس‌ها اعلام کرده‌اند که امکان اصلاح سفارش در صورتی مجاز شمرده شده است که تغییر سفارش ورودی از نظر بورس منجر به بهبود قیمت تئوریک گشایش شود. علاوه بر موارد یاد شده برخی دیگر از بورس‌ها اقدام به اخذ کارمزد در صورت تغییر یا حذف سفارش در دوره پیش‌گشایش کرده‌اند. به این صورت سعی شده تا با افزایش هزینه دستکاری، کشف قیمت را بهبود بخشند.
۳- مرحله گشایش: الگوریتم مورد استفاده در این مرحله همان الگوریتم کشف قیمت تئوریک گشایش است . این مرحله پس از پایان تصادفی یا مرحله عدم لغو سفارش یا مرحله پیش‌گشایش مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای انطباق سفارش‌ها با یکدیگر است. این دوره یک لحظه زمانی است که در آن امکان ورود، تغییر یا لغو سفارش وجود ندارد.
برخی بورس‌ها از حراج تصادفی یا دوره عدم لغو سفارش به تنهایی استفاده کرده‌اند و برخی دیگر بنا بر شرایط بازار اقدام به استفاده از ترکیب هر دو کرده‌اند ولی در کل استفاده از این ساز وکار در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از بورس‌ها قرار گرفته است.
