وی در ادامه بیان داشت: در خصوص رفتار حقوقی ها و حقیقی های بازار نیز تجربه نشان می دهد عموما حقیقی های بازار اشتیاق فراوانی به سود دارند و در روندهای صعودی بسیار فعال و پر انرژی حاضر می شوند. بنابراین تاکنون  اصلاحی در بازار توسط حقیقی ها استارت نخورده است، اما حقوقی ها این نقش را به خوبی در بازار ما ایفا کرده اند.بنابراین در رشدها حقیقی ها بسیار فعال هستند و در اصلاح، حقوقی ها.

سلطانی در این خصوص متذکر شد: در اصلاح اخیر نیز همین موضوع وجود داشت و تفاوتی بین این اصلاح و اصلاح های گذشته بازار دیده نمی شود. اما به نظر می رسد در اصلاح اخیر، حقوقی ها باید زودتر و بدون شتابزدگی برای حمایت وارد بازار می شدند. در واقع می توان گفت دلیل این شتابزدگی نیز همان تاخیر بوده است. وقتی قیمت ها به شدت رشد کرده و رقابت شدیدی برای فروش ایجاد شود، بازار وارد رقابت ناخوشایندی بین حقوقی ها و حقیقی ها برای فروش خواهد شد که این مساله در اصلاح های گذشته دیده نشده بود.

این تحلیلگر بازار سرمایه در خصوص ادامه روند اصلاح بازار ابراز داشت: فشار فروش به دلیل تاخیری بود که در شروع اصلاح بازار وجود داشت، موضوعی که در اصلاح های پیشین، وجود نداشت. از کنار هم قرار گرفتن رفتار هیجانی حقوقی ها برای فروش سهام و سرمایه گذاران تازه وارد، به راحتی می توان دومینوی فروش را تفسیر کرد که چطور یک هیجان کوچک سهام دار حقوقی باعث یک تلاطم در بازار شد.

وی با بیان اینکه برگزاری جلسه های هماهنگی میان سهام داران بزرگ و بازارگردان ها، راهکاری مناسب برای حمایت از بازار به شمار می رود، افزود: چنین نشست هایی در زمان ریزش بازارهای مالی برگزار می شود، به طوری که در ریزش چند ماه پیش بورس آمریکا نیز حقوقی های این بازار و ترامپ، جلساتی را برای نجات بازارهای سرمایه ای خود برگزار کردند تا بتوانند هیجان ناشی از اپیدمی ویروس کرونا را کنترل کنند.

سلطانی یکی دیگر از راهکارهای حمایتی بازار را اعطای طرح های تشویقی به سهامداران دانست و گفت: کسی که سرمایه خود را به بازار می آورد برای این که با خیال راحت سهامداری کند و چشمش به بازارهای دیگر نباشد نیاز به مشوق دارد. یکی از این مشوق ها اعطای وام است. البته با شرایطی به عنوان مثال بر اساس میزان سرمایه ای که سهامدار وارد بازار می کند و میزان ماندگاری که سرمایه وی در بازار دارد می توان درصدی از سرمایه ماندگار را به صورت وام یا کارت های اعتباری به سهامدار اعطا کرد.

بورس، رهبری هوشمند برای سایر بازارهاست

وی با بررسی روند قیمتی سهام شرکت ها طی میانگین 15 سال گذشته گفت: توصیه همیشگی من به سهامداران، تشکیل یک سبد از سهام صنایع پیشرو در بازار و سهامداری بلند مدت است. سهامداری یعنی سرمایه گذاری بلندمدت با مازاد سرمایه یا همان پس انداز. اگر این دید وجود داشته باشد ، سهامدار دچار استرس و ضرر و زیان نخواهد شد و با خیال راحت سهامداری می کند و سود نیز کسب می کند؛ آن هم سودی که قطعا از همه بازارهای دیگر بالاتر خواهد بود.

این فعال بازار در خصوص ورود تازه واردان به بازار سرمایه و خرید و فروش مستقیم اظهار داشت: عموما سهامداران خرد اطلاع زیادی از روش های غیر مستقیم ورود به بازار ندارند و از صندوق ها و صندوق های با درآمد ثابت،صندوق های سهام،صندوق های ترکیبی و سبدگردان ها و رتبه بندی آنها و مواردی از این دست کمتر آگاهی دارند . اما دلیل مهمتر تمایل سهامداران به سرمایه گذاری مستقیم این است که در ذات معامله گری لذت و هیجانی وجود دارد که سهامداران خرد دوست دارند آن را تجربه کنند. اما اگر این معامله گری صرفا با هیجان و لذت و بدون دانش بخواهد پیش برود بعد از مدتی سرخوردگی شدیدی ایجاد خواهد کرد که ممکن است فرد را به طور کامل از این بازار دور کند. از همین رو توصیه می شود که اگر سرمایه گذاری مجهز به دانش معامله گری نیست، پس انداز اصلی خود را به طور غیرمستقیم و توسط صندوق های سرمایه گذاری وارد بازار کنند و از سودی که به مرور زمان از این صندوق ها حاصل می شود استفاده کنند و با سود این صندوق ها در بازار کار کنند و به تدریج هم دانش خود را افزایش دهند.

وی گفت: به این ترتیب سهامداران تازه وارد، هم سرمایه خود را از ضررهای شدید حفظ می کنند و هم فرصتی برای آموزش دارند و هم تجربه خود را با این پول در بازار محک می زنند. اگر بازدهی سرمایه گذاری مستقیم آنها از بازدهی صندوق سرمایه گذاریشان بیشتر است می توانند پول خود را از صندوق برداشت کرده و ادامه مسیر را خودشان طی کنند. این می تواند یک پیشنهاد معقول باشد برای این که هم سرمایه خود را حفظ کنند و از هم شور و هیجان سرمایه گذاری مستقیم بهره ببرند.

سلطانی پیشنهاد داد که ایجاد یک بازار برتر با گلچین چند سهم مناسب از هر صنعت که سوددهی خوب  و شناوری بالایی دارند، کاهش برخی محدودیت ها، تعیین بازارگردانهای معتمد و خوش نام جهت مدیریت هیجانات قیمتی و حفظ نقدشوندگی، از بهترین راهبردها برای بالا بردن استانداردهای بازار سرمایه در مقطع فعلی است. بازار سرمایه در چنین شرایطی می تواند نقش خود را به عنوان بهترین الگو و معیار برای باقی بازارها ایفا کرده و رهبری هوشمند و تاثیر گذار برای آنها باشد.

چشم انداز مثبت بازار

وی با اشاره به اینکه بازارسرمایه چندین دهه است که در روندی صعودی قرار گرفته و تغییر خاصی در مولفه های اقتصادی در این مدت حاصل نشده، تصریح کرد: به نظر می آید این روند صعودی کماکان ادامه دار باشد. بیشترین سود این بازار هم نصیب کسانی خواهد شد که برای ماندن به این بازار قدم گذاشته اند . هر کسی با دید سهامداری در این بازار آمده و ماندگار شده سودهایی برده که در تخیل افراد بیخبر از بازار، اساسا نمی گنجد. بازار ما از معدود بازارهایی در دنیا است که هم در دوران رکود و هم در دوران رونق اقتصادی، سودده و رو به رشد بوده است.

سلطانی در پایان اشاره داشت: باید مشوق هایی برای سهامدارن بلند مدت  از سوی دولت طرح ریزی شود. کسی که از بازارهای مخربی چون دلار و سکه و خودرو و ملک فاصله گرفته و سرمایه اش را در اختیار تولید قرار داده است، مستحق تشویق است. بعنوان مثال طرحی مشابه طرح تخفیفات سالیانه شرکتهای بیمه ای برای رانندگان قانونمدار، برای سهامداران بلند مدت تهیه کرد و به ازای هر سال حفظ سرمایه در بازار، به صورت تصاعدی درصدی از ارزش پورتفوی را به صورت وام خرید سهام به اعتبارات آنها افزود. متاسفانه در حال حاضر عمده اعتبارات کارگزاران نصیب نوسانگیرها و سفته بازهایی می شود که تعلق خاطری به این بازار ندارند .