به گزارش پایگاه خبری راد، بر اساس گزارش معاونت اقتصادی وزارت صنعت، معدن و تجارت، حمل و نقل در بنادر ایران از نظر هزینه گران‌ترین و از نظر کیفیت خدمات پایین‌ترین رتبه را در منطقه دارند و با توجه به سرمایه‌گذاری ۱۵۴ میلیاردی کشورهای عضو شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس ( GCC ) روی زیرساخت‌های بندری طی پنج سال آینده اختلاف کیفیت میان بنادر ایران و دیگر کشورهای منطقه بیشتر خواهد شد.

اطلاعات نشان می‌دهد که ۴۰ درصد بار ورودی خلیج فارس مربوط به ایران بوده که متاسفانه در ابتدا وارد بنادر شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس ( GCC ) شده و بعد به مقصد ایران حمل می‌شود و ایران از نظر زیرساخت‌های بندری رتبه هشتادم را در دنیا دارد که این رقم در مورد امارات سه، قطر ۲۴ و عمان ۳۳ است در حالی که ۹۰ درصد وزن و بیش از ۶۰ درصد ارزش تجارت ایران از طریق دریا صورت می‌گیرد و کامودیتی‌ها (محصولات معدنی، صنایع معدنی، مواد غذایی و محصولات نفتی و شیمیایی) در سال گذشته بیشتر ۱۴۴ میلیون تن بار دریایی کشور را به خود اختصاص دادند.

زیرساخت‌های نامناسب حمل و نقلی قیمت محصولات معدنی را گران و رقابت را کم کرده است

این آمار در حالی است که محصولات معدنی به عنوان یکی از اصلی‌ترین موارد صادراتی ایران به علت منابع غنی و سهل‌الوصول معدنی در ایران نسبت به دیگر کشورهای جهان دارای مزیت قیمت تمام شده کمتر نسبت به دیگر کشورهای معدنی مانند استرالیا است که این امکان را به کشور ما می‌دهد تا بتواند با قیمتی قابل رقابت‌تر در بازار جهانی ورود پیدا کند اما عامل دیگری نیز وجود دارد که باعث شده عملا با وجود مزیت قیمت تمام شده پایین‌تر، ایران همچنان توان رقابت در خور را با کشوری مانند استرالیا نداشته باشد، چیزی جز زیرساخت‌های حمل و نقل کشور نیست.

به عنوان مثال باید گفت که هزینه حمل و نقل ریلی در استرالیا یک چهارم حمل و نقل ریلی در ایران است، چراکه وزن هر محصول واگن در استرالیا ۴۰ تن بوده که با فرض وجود چهار محور کل وزن ناخالص واگن به ۱۶۰ تن می‌رسد اما در ایران وزن مجاز محورها ۲۰ تن و وزن واگن ۸۰ تن است.

حتی در گزارش‌های ارائه شده توسط ایمیدرو برای پیش‌نویس برنامه جامع معدن و صنایع معدنی در دولت دوازدهم آمده است که طول قطارها در استرالیا بسیار زیاد است؛ به طوری که طول آنها بین ۲۷۰۰ تا ۳۰۰۰ متر است که همین امر باعث می‌شود یک قطار در یک جابجایی تا ۴۰ هزار تن بار را جابجا کند.

این آمارها درباره قطارهای استرالیایی در حالی است که در ایران صحبت از رقمی کمتر از ۴۰۰۰ تن برای وزن هر قطار است.

اهداف فولادی ۱۴۰۴ در سایه تردید حمل و نقل

یکی از استراتژی‌ها و هدف‌گذاری‌های اصلی معدن و صنایع معدنی ایران موضوع رسیدن به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال ۱۴۰۴ است. در حالی که باید از این مقدار ۴۰ درصد یعنی حدود ۲۱ میلیون تن به بازارهای صادراتی صادر شود. و این در حالی است که کیوان جعفری تهرانی - مدیر شرکت جامع تجارت و عضو انجمن سنگ ‌آهن ایران- معتقد است که حتی اگر تولید این ۵۵ میلیون تن محقق شود، رساندن تولیدات فولادی هدف‌گذاری شده برای صادرات به بنادر و مقاصد صادراتی هنوز مبهم است. چرا که معلوم نیست بتوانیم آنها را با زیرساخت‌هایی که وجود دارد، حمل کنیم.

آمار نشان می‌دهد محصولی مانند سنگ آهن بیشترین رقم صادراتی ایران را بعد از محصولات نفتی به خود اختصاص می‌دهد و این در حالی است که این محصول قیمتی به شدت متاثر از حمل و نقل دارد و حمل و نقل ریلی تا بندار و استفاده از کشتی برای رساندن آن به کشور های هدف مسیر اصلی صادرات آن است.

برنامه های بالا دستی ایران مبنی بر اهداف بزرگ اقتصادی صادرات محور در برگیرنده حجم بالایی از کالا است که باید از طریق مرز ها آبی حمل شوند که عمده این کالا ها را نیز محصولات معدنی و صنایع معدنی تشکیل میدهد. اما در وضعی که زیر ساخت های حمل محصولات تا بنادر و زیر ساخت های حمل و نقل آبی فراهم نباشد عملا این اهداف بزرگ صادراتی در سایه تردید خواهند بود.

اینها در حالی است که رقبای ایران در جهخان و منطقه هر لحظه در حال تقویت زیر ساخت های خود هستند که از جمله آنها می توان به سرمایه گذاری ۱۴۵ میلیون دلاری کشور های عربی حاشیه خلیج فارس سفارش ۳۰ فروند کشتی بزرگ مقیاس توسط برزیل برای گسترش صادرات محصولات معدنی و فولادی خود اشاره کرد.

در این مان البتهاحیای قرار داد کشتی سازی ایران با کره بارقه امیدی را تابانده است که در صورت تحویل کشتی های سفارش داده شده می‌توان آینده روشن تری را برای اهداف صادراتی کشور متصور شد.

بر اساس گفته های محمد سعیدی - مدیرعامل و رییس هیات مدیره شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران - در این قرارداد ایران برای اولین بار صاحب کشتی‌های مگا سایز می‌شود و چهار فروند کشتی مگا سایز ۱۴ هزار ۵۰۰ TEU به ناوگان دریایی ایران اضافه خواهد شد و در کنار اینها نیز شش فروند MR Size تانکر خواهیم داشت که این شناورهای بزرگ برای حمل محصولات، پتروشیمی و شیمیایی هستند.

به نظر می‌رسد که اولین فروند از این شرکت ها تا پایان اسفند ماه امسال تحویل داده می شود و تا ۱۰ سال آینده نیز هر سال یک کشتی به ایران می آید.