صنعت 200 ساله آجر یزد در لبه پرتگاه

به گزارش پایگاه خبری راد،  صنعت ساخت و ساز از جمله صنایع تاثیرگذار بر حوزه‌های متعدد دیگر است و به تبع رکودهای سال‌های اخیر بازار مسکن و ساختمان تاثیری مخرب را روی بخش‌های وابسته به این صنعت داشته است. یکی از این بخش‌های متاثر از رکود و شرایط بازار بخش تولید مصالح ساختمانی از جمله در صنعت تولید آجر است که معمولاً نیز خیلی کمتر در معادلات و بررسی‏‏های مسئولان دیده می‏‏شود.

این موضوع در استان یزد که دارای قدمتی طولانی در حوزه تولید آجر است به نحوی بوده که در سال‌های اخیر 65  واحد تولید آجر استان به تعطیلی کشیده شده و 95 واحد فعال کنونی نیز تنها با کمتر از 40 درصد ظرفیت تولیدشان فعالیت می‌کنند.

این صنعت که به دلیل مشکلات رکود بازار ساخت و ساز از سال 92 تاکنون هیچ افزایش نرخی نیز نداشته ولی با توجه به افزایش روز افزون هزینه‏های کسب و کار که قیمت تمام شده تولیدات آنها را سال به سال افزایش داده، اکنون در ورطه نابودی قرار گرفته است. از طرفی هر چند رونق بازار ساخت و ساز می‏‏تواند بسیاری از مشاغل از جمله تولیدکنندگان مصالح ساختمانی را از رکود فعلی بازار خارج کند اما بازار فعلی مسکن نیز رضایت‌بخش نیست.

تاریخچه 200 ساله تولید آجر در استان یزد

«محمدرضا خیراندیش» رییس انجمن آجر استان با اشاره به قدمت 200 ساله ورود کوره‏‏‌های آجرپزی به یزد به خبرنگار ایسنا می‎‎گوید: هر چند در ابتدا کوره‏‏‌های مذکور از نوع موسوم به بغدادی بودند ولی از سال ۱۳۲۰ کوره‏‏‌های دستی وارد استان شدند و در نهایت نیز از سال 42 کوره‏‏‌های تولید آجر ماشینی در یزد فعالیت دارند.

وی از تنوع بالای آجرهای تولیدی در استان خبر می‌دهد و عنوان می‌کند: ۱۵ نوع تنوع در تولید آجر کلاسیک داریم که شامل آجر نماهای 4، 5 و 5/5 سانتی، تیغه ‏‏ها با ابعاد مختلف، آجر سفالی، آجر ۷ سانتی و بلوک‏‏‌های سقفی در اندازه‌های مختلف هستند .

این مسئول با بیان این که استان در رابطه با تولید آجر سنتی نیز فعال است، می‏‏‌گوید: پنج مدل آجر سنتی در استان تولید می‏‏‌شود که شامل مدل‏‏‌هایی همچون قزاقی، تزیینی، آلمه و پنجه موشی است.

کاهش 30 درصدی نیروی کار صنعت آجر

خیراندیش با بیان این که در استان 3800 نفر به صورت مستقیم و در مجموع  35 هزار نفر به صورت غیر‏‏مستقیم از محل این صنعت ارتزاق می‏‏‌کنند، می‏‏‌گوید: 60 درصد افراد شاغل در کور ‎‎ ه ‎‎ های آجرپزی یزد از مهاجران به استان هستند .

وی به مشکلات ناشی از افزایش نرخ ارز نیز اشاره و تصریح می‏‏‌کند: بسیاری از کارگران این صنعت از مهاجران غیرایرانی هستند و هدف از حضور آنها نیز تامین مالی خانواده‏‏‌هایشان در کشورهای مبدا است لذا افزایش نرخ ارز موجب کاهش ارزش پول ایران و در نتیجه درخواست دستمزد بیشتر از سوی این کارگران شده که ماحصل آن کاهش  30 درصدی نیروی کار این بخش بوده است .

خیراندیش با بیان این که به تمام کاریابی‌‏‏های استان درخواست استخدام نیروهای بومی داده‏‏‌ایم، می ‎‎ گوید: یزدی ‎‎ ها حاضر به اشتغال در کوره‏‏ های آجرپزی نیستند و به اجبار نیروهای غیر‏‏بومی را استخدام می‏‏ کنیم .

فعالیت 95 واحد تولید آجر در استان

«سید محمد بهشتی» عضو هیئت مدیره انجمن آجر ماشینی کشور در استان نیز با اشاره به رکود بازار و تاثیراتی که بر تولید آجر گذاشته است، می‏‏ گوید: در حال حاضر ۱۵۵ واحد آجر فشاری ماشینی در استان وجود دارد ولی از این تعداد، اکنون ۶۵ واحد تعطیل و تنها ۹۵ واحد فعال هستند .

به گفته وی، واحدهای فعال تولید آجر استان نیز در حال حاضر و با توجه به شرایط رکود در بازار با کمتر از 40 درصد ظرفیت خود در حال فعالیت هستند .

معظل واردات آجرهای بی‌کیفیت به استان

بهشتی با اشاره به وجود واردات به عنوان یکی از معضلات تولید آجر در استان می‏‏گوید: در حالی شاهد واردات آجر با کیفیت پایین در این حوزه هستیم که آجر استان از کیفیت بالایی برخوردار است ولی با این حال آجر وارداتی ۵ تا ۱۵ درصد بازار استان را به خود اختصاص داده است .

وی علت کیفیت بالای آجرهای تولیدی در استان را مرغوبیت خاک مورد استفاده در این صنعت استان ذکر می‏‏ کند و می‏‏ گوید: خاک مطلوب موجب افزایش کیفیت و مقاومت آجرهای تولیدی استان در مقابل سرمازدگی می ‏‏شود و از این لحاظ نیز آجرهای یزد جزوه آجرهای با کیفیت کشور محسوب میشود و از این نظر رتبه دوم کشوری را در اختیار دارد .

هزینه‏‏ های بالای صادرات آجر از یزد

«مجتبی خبیری» دبیر انجمن آجر استان نیز درباره چالش‏‏ های این صنعت می ‎‎ گوید: مهمترین چالش، مشکلاتی است که در رابطه با هزینه حمل و نقل محصولات تولیدی به دیگر کشورها داریم .

وی با بیان این که زمانی عراق یکی از مهمترین مصرف ‎‎ کنندگان آجر یزد بود، عنوان می ‎‎ کند: شهرهایی همچون اصفهان با هزینه ‎‎ ۵۰۰ هزار تومانی آجر خود را به مرزهای عراق ارسال می ‎‎ کنند ولی تولیدکنندگان یزد سه برابر این هزینه یعنی 1.5 میلیون تومان باید تولیدات خود را به مرز عراق بفرستند و با این شرایط امکان رقابت از کوره ‏‏داران یزدی گرفته شده است .

وی همچنین با اشاره به لزوم بهبود تکنولوژی تولید آجر در استان، می‏‏ گوید: با توجه به پایین بودن قیمت آجر و حاشیه سود پایین این محصول، امکان بهبود تکنولوژی در استان وجود ندارد و این مهم تنها با حمایت بانک‏‏ها و دولت می‏‏ تواند به سرانجام برسد .

خبیری با اشاره به این که تمام تلاش خود را برای کاهش مصرف انرژی و ورود تکنولوژی‏‏ های جدید را به کار گرفته‏‏ایم، می‏‏ گوید: هر چند بسیاری از کشورها برای ورود تکنولوژی تولید آجر به کشورمان ابراز تمایل کرده ‏‏اند ولی به دلیل نبود  تسهیلات و مساعدت دولت، تاکنون در این رابطه موفق نبوده ‏‏ایم .

وی در این باره از پیشنهاد کشورهای ایتالیا، آلمان، پرتغال، اسپانیا و ترکیه برای واردات تکنولوژی کوره‏‏های تونلی و کم مصرف به استان که حتی امکان کار کارگران ایرانی را نیز فراهم می ‎‎ کند، خبر می‏‏ دهد و می گوید: با این وجود به دلیل هزینه ‏‏های بالا، این امکان برای تولیدکنندگان استان وجود ندارد .

حرکت خودجوش کوره‌داران به سوی صنعت پاک

خبیری با اشاره به تمایل کوره‏‏ های آجرپزی استان به سوی صنعت پاک، می‏‏ گوید: استان یزد، اولین استانی در کشور بود که کوره‏‏های تولید آجر آن مجهز به فیلترهای کاملاً بومی و مورد تایید کارشناس محیط زیست شد .

وی با اشاره به اتصال کوره‏‏ های استان به شبکه گازرسانی و استفاده از این سوخت پاک، بیان می‏‏کند: در حال حضار  ۸۰ درصد هزینه شبکه گازکشی از سوی خود واحدهای تولیدی پرداخت می‏‏ شود و تنها استانی در کشور هستیم که واحدها برای برخورداری از نعمت گاز از جیب خود هزینه کردند .

دبیر انجمن آجر استان با اشاره به رکود بازار ساخت و ساز، می‏‏ گوید: در حال حاضر خرید آجر با توجه به رکود بازار به صورت نقدی انجام نمی‏‏ شود و به اجبار با توجه به کاهش ساخت و ساز مجبور هستیم که ظرفیت واحدها را متناسب با نیاز بازار کاهش دهیم .

خبیری نرخ کنونی آجر را مصوب سال ۹۲ اعلام می‏‏ کند و می‏‏‌گوید: این اتفاق در حالی است که هر ساله قیمت گاز و حقوق کارگران افزایش یافته است و قطعاً با ادامه این روند صنعت آجر استان روز به روز به سمت ورشکستگی پیش خواهد رفت .

وی با اشاره به اجرایی نشدن قانون هدفمندی یارانه‌‏‏ها در مورد این صنعت، می‏‏ گوید: طبق بند ح از ماده ۸ قانون هدفمندی یارانه‏‏ ها باید سهمی از هدفمندی به صنایع پرانرژی پرداخت شود و این درحالی است که تاکنون یک ریال از این هزینه‏‏ ها را دریافت نکرده ‏‏ایم .

این مسئول با بیان این که معمولا با مستولی شدن رکود در بازار شاهد کاهش مالیات‏‏ ها هستیم، ادامه می‏‏ دهد: متاسفانه در سال ‎‎ های اخیر دولت کمبود درآمدهایش را از جیب صنایع برداشت کرده است .