از استانداردهای 85 گانه تا شورای رقابت؛ همه به ضرر صنعت و مردم

به گزارش پایگاه خبری راد - گفتگو از محمد علی رفیعی - بازار خودرو در سال گذشته و در ابتدای سال جاری با شوک ارزی مواجه شد. کارشناسان نزدیک به صنعت خودرو این شوک را دلیلی بر افزایش قیمت خودرو در شرکت ها و بازار می دانند و جلوگیری دولت از این گرانی را موجب ضرر و زیان صنعت قلمداد می کنند.

از طرفی مردم نیز از افزایش قیمت ها ابراز نارضایتی کرده و افزایش قیمت ارز را برای گران کردن خودروهای داخلی مانند سمند و پراید تنها یک بهانه می نامند.

آیا افزایش قیمت ارز می تواند موجب افزایش قیمت چند میلیونی خودروهایی شود که به ظاهر داخلی سازی بالای 50 و 80 درصد را تجربه می کنند؟

برای پی بردن به پاسخ این سوال و همچنین فهم این مسئله که با روند فعلی صنعت و بازار خودرو به کدام ره حرکت می کند، با امیرحسین کاکائی از مدرسان دانشگاه و از کارشناسان قدیمی و خبره صنعت خودرو همکلام شده ایم که ما حصل آن را در ذیل می خوانید.

• جناب کاکایی با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید. اولین سوال ما این است که چرا خودروهای ایرانی باید گران شود مگر نه اینکه این خودروها داخلی سازی شده است؟
من جواب سوال شما را اینگونه می دهم که وقتی شما برای تولید یک محصول از مواد اولیه استفاده می کنید نمی توانید بگویید این مایحتاج گران شود اما من جنس اصلی را گران نکنم!
خودرو وابسته به صنایع مختلف از جمله پتروشیمی و قطعه و فولاد است وقتی این محصولات گران می شود، نمی توان قیمت خودرو که محصول اصلی است را پایین نگاه داشت.

• اما قیمت گذاری در صنعت خودرو دارای ضوابطی است که باید بر اساس آن قیمت های جدید را اعلام کرد.
اینکه شما قیمت را به حالت دستوری ثابت نگه دارید ظاهرا اتفاق خوبی است و مردم از این ثبات خرسند خواهند بود اما عملا شما حاشیه بازار را افزایش داده اید. در حال حاضر حاشیه قیمتی برای برخی محصولات به 35 میلیون تومان هم رسیده است که هیچ نفعی برای مردم ندارد.

• وقتی تولید افزایش پیدا کرده است چرا باید حاشیه بازار ایجاد شود؟
این درست است که تولید در سال گذشته افزایش یافت اما این میزان پیش بینی شده بود و بالاتر از عدد پیش بینی شده نبود بنابراین اتفاق خاصی نیافتاده است و متاسفانه این وسط عده ای سودهای میلیونی کرده و سر تولید کننده اصلی و مردم نیز بی کلاه ماند.
یعنی هم تولیدکننده ضرر کرد و هم مصرف کننده اصلی بهره ای نبرد تنها دلال ها از این فرصت بهره مند شدند. حاشیه بازار به نفع هیچکس جز دلال نیست.

• نقش شورای رقابت چیست؟
واقعیت این است که این شورا در مشکلات حاشیه بازار نقش دارد اما جالب است که خودروسازی را دلیل این مشکلات می داند. در صورتیکه خودروسازی قانونگذار نیست و تبصره و بخشنامه صادر نمی کند. این که شما از یک طرف قیمت را ثابت نگه دارید و از طرفی قیمت ارز را نتوانید کنترل کنید و حتی از ارز مبادله ای نیز خبری نباشد کاملا متضاد یکدیگر عمل کرده اید.
این قانون ها حاشیه درست می کنند.

• چرا خودروسازان تولید خود را افزایش نمی دهد؟
اتفاقا این همان سوالی است که مسوولان و قانون گذاران نیز می کنند اما ایشان به این نکته توجه نمی کنند که وضع خودروسازی با قبل هیچ تفاوتی نکرده و تنها کاسبان خودرویی توانسته اند از بازار موجود بهره ببرند. خودروسازان وضع خوبی ندارند که این نگران کننده است. انباشت های صنعت خودرو زیاد شده است و در این آشفته بازار برخی خودرو را خریداری و انبار می کنند تا گران شود در حالی که قیمت خودرو در خودروسازی ها همان قیمت قبل است.

• شما این شرایط را برخواسته از اتفاقات سال پیش می دانید؟
واقعیت این است که سال 96 از دیدگاه صنعتی سال خوبی بود و بسیاری از جوینت ونچرهای خودرویی به نتیجه رسید. حتی خودروسازها نیز محصولات جدیدی معرفی کردند. از نگاه تنوع بازار نیز شرایط سال 96 بسیار خوب بود که این تنوع در سال 97 نیز پابرجا است اما از نظر قیمتی سال خوبی برای خودروساز و مصرف کننده واقعی نبود و متاسفانه باید بگویم سال 97 نیز برای همه در صنعت خودرو سال پرابهامی خواهد بود و خروج از این ابهام به رفتار دولت بستگی دارد.

• آقای کاکایی مردم عقیده دارند قیمت ارز نباید بر روی خودرویی که 80 درصد به گفته مدیران داخلی سازی شده است اثر بگذارد و قیمت این خودرو را 5 میلیون افزایش دهد. نظر شما در این خصوص چیست؟
همه فکر می کنند دلار و یورو یعنی واردات اما من عرض می کنم در همین صنعت داخلی خودرو نیز واردات داریم. ما قطعات منفصله خودرو را باید وارد کنیم. همین حالا ما خودرویی در کشور داریم که 95 درصد وارداتی است و در کشور تنها مونتاژ می شود. البته محصولی هم داریم که 5 درصد قطعاتش وارداتی است. اما ما برای همه این نیاز ها دلار و ارز نیاز داشته و قیمت این نیاز با نرخ روز محاسبه می شود.
بسیاری از محصولات بازار ایران به تعرفه وابسته هستند و این در میزان اثر گذاری تعرفه ها تنها تفاوت دارد اما در اصل همه از این گران شدن تعرفه و بالا و پایین رفتن ارز متاثر می شوند.

• استاداردهای 85 گانه بحث داغ سال پیش بود آیا امسال و با شرایط فعلی نیز این مسئله می تواند مهم باشد؟
شک نکنید. استانداردهای جدید اگر قرار به اجرا باشد 50 درصد محصولات داخلی که البته این عدد حداقل است از چرخه تولید خارج می شود. مشکل اینجاست که 50 درصدی که خارج می شود ارزان قیمت ترین خودروهای بازار هستند و جایگزینی نیز ندارند بنابراین بخش اعظمی از مردم از خرید خودرو باز می مانند زیرا پولی برای این خرید ندارند البته اگر قرار باشد همه این 85 استاندارد را برای خودروهای قدیمی نیز اعمال کنیم قیمت نهایی تولید افزایش می یابد که باز هم مردم از خرید باز می مانند.

• یعنی این استانداردها نباید اجرایی شود؟
چنانچه اجرایی شود کف قیمتی خودرو به بالای 25 میلیون تومان می رسد و دیگر از پراید 20 میلیونی نیز خبری نیست. همه می گویند خودرو باید ایمن باشد اما به این نکته توجه نمی کنند که اگر مردم نتوانند با 20 میلیون تومان خودرو خریداری کنند باید موتورسیکلت بخرند و سوال من این است که آیا ایمنی موتور از پراید بالاتر است؟
به نظر من سال 97 برای صنعت خودرو پر از ابهام خواهد بود و البته سال جالبی خواهیم داشت و تا پایان تابستان تنش های خودرویی در بازار و صنعت به اوج خود خواهد رسید.