به گزارشنماد برتر، یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه از گاز طبیعی (متان) به عنوان خوراک مصرفی(گاز مصرفی به عنوان ماده اولیه چرخه تولید) واحدهای پتروشیمی اوره و متانول و به عنوان سوخت تمامی پتروشیمی ها و نیز سایر صنایع نظیر نیروگاه‌ها، کارخانه‌های فولاد، سوخت صنعت سیمان و... استفاده می‌شود، گفت: متان یا همان گاز طبیعی با توجه به آلایندگی کم و میزان دسترسی در ایران به عنوان سوخت استفاده می‌شود.امین امیری با اشاره به اینکه متان قیمت منطقه‌ای دارد و جزو کالاهای قابل تجارت جهانی محسوب نمی‌شود، ادامه داد: انتقال این گاز هزینه بسیاری دارد که یا با خط لوله و یا از طریق دریا با کشتی، انتقال آن انجام می‌شود.

وی با اعلام اینکه فرمولی در سال ۹۴ درباره قیمت گاز متان مصرفی صنایع و براساس قیمت جهانی تعیین شد، افزود: با توجه به اینکه در جهان و در مناطق مختلف برای این گاز بازارهای مختلف شکل گرفته است، تصمیم بر آن شد، براساس عرضه و تقاضای جهانی قیمت بالا و پایین شود. به طوری که در قاره آمریکا و اروپا، چهار هاب بزرگ گازی وجود دارد که قیمت آنها ملاک قرار گرفته شد.

امیری با بیان اینکه اروپا مصرف‌کننده گاز طبیعی است، اظهار کرد: در مقابل، آمریکا نیز تولیدکننده گاز طبیعی است. منطق فرمول در زمان تعیین آن بر این اساس بود که قیمت گاز در ایران متوسطی از قیمت های جهانی کشورهای مصرف کننده، کشور های تولید کننده، قیمت های صادراتی ایران و نیز قیمت گاز خانگی باشد.

بنابراین به گفته این کارشناس اقتصادی؛ از سال ۹۴ قرار شد با احتساب میانگین ۲ هاب تولیدکننده و ۲ هاب مصرف کننده، فرمول خوراک پتروشیمی تعیین شود.

وی گفت: در چند ماه اخیر و بعد از کرونا، به دلیل سرمای اروپا و مشکلاتی که در عرضه گاز روسیه اتفاق افتاد، قیمت دو هاب مصرف کننده‌ اروپایی افزایش عجیب یافت به طوری که اگر متوسط قیمت ها، ۱۷، ۱۸ سنت بود به ۱۲۰، ۱۳۰ و ۱۴۰ سنت رسید به این معنا که قیمت گاز در اروپا ۷ تا ۸ برابر شد.

وی اضافه کرد: قیمت گاز آمریکا هم از ۸، ۹ و ۱۰ سنت به ۱۵، ۱۶ تا ۲۰ سنت افزایش پیدا کرد و خروجی فرمول ایران از محدوده ۷ سنت تا ۱۲، ۱۳ سنت به بیش از ۳۰ سنت رسیده و بدین ترتیب سه برابر شد.

این کارشناس اقتصادی در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه متاسفانه این فرمول پس از چند سال دیگر کارایی منطقی ندارد، تاکید کرد: باید فرمول فوق اصلاح و تغییر می‌کرد که متاسفانه به دلیل مشکلات بودجه‌ای، توجهی به آن نشد و همان فرمول در مصوبه پابرجا ماند و انتظار بازار سرمایه و فعالان صنعت این بود که حداقل هاب مصرف کننده که هزینه انتقال را در خود دارد و قیمت بالاتری دارد، داخل این فرمول نباشد و فقط هاب‌های آمریکایی قرارگیرد.

امیری گفت: اگر این اتفاق می‌افتاد، قیمت از ۳۰ سنت به ۱۴، ۱۵ سنت گذشته برمی‌گشت و روال به صورت طبیعی پیش می‌رفت.

وی به نکته دیگری در این‌باره اشاره کرد و افزود: در سنوات گذشته قیمت گاز سوخت(گاز متان مصرف شده به عنوان سوخت) یک نرخ ریالی داشت، که از امسال دلاری شد و قیمت گاز سوخت معادل ۳۰ درصد قیمت فرمول خوراک و برای صنعت فولاد، پتروشیمی و سایر صنایع ۱۰ درصد تعیین شد. که در مصوبه روز گذشته دولت به ۴۰ درصد نرخ خوراک افزایش پیدا کرد.

کارشناس اقتصادی تصریح کرد: گاز طبیعی منابع ملی کشور است و نباید ارزان فروشی شود زیرا ارزان فروشی باعث عدم تخصیص بهینه شده و اگر در تولید هر چیزی که صرفه اقتصادی ندارد مورد استفاده قرار گیرد، باعث هدر رفت منابع می‌شود.

وی در ادامه اظهار کرد: از طرفی هم اگر گران فروشی شود سرمایه گذاری تولید و اشتغال در صنعت اتفاق نمی‌افتد و واقعیت این است که ما هیچ مزیت اقتصادی برای تولید محصولات فولاد پتروشیمی در دنیا نداریم.

امیری گفت: ارزان فروشی و مفت فروشی نباید صورت گیرد زیرا ثروت ملی از بین می‌رود و از طرفی هم گران فروشی نباید صوت گیرد زیرا مزیت اقتصادی را از بین برده و به تولید بلندمدت و سودآوری شرکت‌ها ضربه خواهد زد.

ادامه ماجرا و مصوبه دولت برای ۱۴۰۱ به کجا کشیده شد؟

این کارشناس اقتصادی در ادامه عنوان کرد: هاب‌های اروپایی همچنان در فرمول بدون تغییر ماندند و سقفی برای فرمول تعیین نشد و این موضوع در شرایطی که قیمت گاز در اروپا وضعیتی بحرانی دارد، باعث شد خوراکی که باید یک نرخ منطقی ۱۰، ۱۲ سنت داشته باشد( در آمریکا در حال حاضر ۱۶ سنت است) تغییری پیدا نکند و خروجی فرمول در حال حاضر عدد ۳۰ سنت را نشان دهد، دو برابر آمریکا!.

وی توضیح داد: در حال حاضر نرخ خوراک در امریکا قیمت ۱۶ سنت است و آمریکا بزرگترین رقیب ایران در بازار صنعت پتروشیمی است بنابراین، ما باید از آن ارزان تر باشیم که ادامه حیات داده وگرنه توجهی برای سرمایه گذاری در ایران وجود ندارد.

_{شرایط فعلی خوب است یا بد؟}

این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: با توجه به شرایط فعلی، کلیت قضیه و بنیاد این فرمول مشکل دارد و صرفه و صلاح ملی را رعایت نمی کند. زیرا نباید ما براساس یک فرمولی قیمت‌گذاری انجام دهیم که خروجی آن دو برابر قیمت آمریکا رقیب ما در بازار پتروشیمی باشد. اگر ما همانند آمریکا دسترسی به نظام بانکی، مزیت سرمایه گذاری داشتیم و ریسک سیستماتیک پایین بود، با مشکلی در این زمینه مواجه نبودیم.

وی اضافه کرد: با این روش، عجیب نیست که در آینده صنایع کشور که تامین کننده ارز در دوران تحریم بودند، دچار مشکلات بزرگ شوند. بنابراین، کلان این قضیه بحرانی و نگران کننده است. با توجه به نگرانی های حاضر، این فرمول باید اصلاح شود .

امیری در ادامه تاکید داشت: با بررسی شرکت‌ها با شرایط فعلی به این نتیجه می‌رسیم که، در حال حاضر با قیمت دلار فعلی و قیمت های جهانی فعلی، تاثیر معناداری برای سودآوری صنعت فولاد و اوره ساز اتفاق نیفتاده و فقط صنعت متانول در وضعیت زیان و سر به سر قرار گرفته و مابقی صنایع هم تاثیر زیادی نمی گیرند.

این کارشناس اقتصادی یادآور شد؛ متوسط بلند مدت ۴ هاب بین المللی در حال حاضر ۵۵ سنت بوده که طبق پیش بینی موسسات بعید است در بلند مدت بیشتر از ۲۰ سنت باشد.

امیری گفت؛ متوسط خوراک پتروشیمی ایران نیز با وجود پایداری فرمول در شرایط تعادل بازارهای جهانی، ۱۵ تا ۲۰ سنت یا به طور متوسط ۱۸ سنت خواهد بود. این موضوع با قیمت دلار فعلی حتی می تواند قیمت خوراک و سوخت را کمتر از سقف ریالی ۵۰۰۰ و ۲۰۰۰ تومانی مورد انتظار برساند.