به گزارش پایگاه خبری راد،  دکتر سهیلا انصاری پور، جراح و متخصص زنان، زایمان و فلوشیپ ناباروری، عضو هیأت علمی پژوهشگاه و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، در خصوص سقط مکرر و شیوع آن در جامعه گفت: اگر خانمی در نیمه اول بارداری (۲۰ الی ۲۴ هفتگی)، دو بار متوالی سقط بالینی یا گزارشی توسط سونوگرافی داشته باشد یا اینکه سه بار به صورت غیر متوالی سقط داشته باشد، سقط مکرر خوانده می شود.

وی ادامه داد: سقط یکی از شایع‌ترین عوارض بارداری است و حدود ۱۵ درصد از زنان ممکن است  یک مرتبه آن را تجربه کنند. یعنی یک خانم از هر شش نفر خانم، ممکن است، یکبارسقط را در دوران بارداری تجربه کند. اما شیوع سقط مکرر در حدود دو تا پنج درصد خانم ها را در سنین باروری در برمی‌گیرد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه ابن سینا با اشاره به علل سقط مکرر، تشریح کرد: در بیش از ۸۰ درصد مواقع سقط جنین در سه ماهه اول و خصوصا کمتر از ۱۰ هفته بارداری اتفاق می‌افتد، شامل بارداری‌های شیمیایی که فقط نتیجه تست بارداری مثبت می‌شود یا بارداری‌های پوچ که فقط ساک بارداری تشکیل می‌شود، همچنین بارداری‌هایی که علی رغم تشکیل جنین، فعالیت قلب جنین مشاهده نمی‌شود. در بیشتر اوقات، وقتی سقط در هفته‌های اول بارداری اتفاق می‌افتد، علت آن ناهنجاری‌های ساختمانی یا کروموزومی جنین است و این مشکلات عموما ناشی از اشکالات تخمک است. اگرچه اخیراً مشکلات اسپرم هم مطالعه و بررسی شده و نشان داده شده است که اشکالات اسپرم هم می‌تواند از جمله علل سقط باشد، اما در اکثر مواقع، سقط زودرس، مرتبط با اشکالات تخمک است.

انصاری پور با اشاره به اینکه یکی از مهمترین فاکتورهای خطر سقط مکرر، سن خانم‌ها  است که با بالا رفتن آن احتمال سقط‌های حاملگی افزایش پیدا می‌کند، تاکید کرد: اگر چه علل دیگری همچون علل ایمونولوژی، رحمی، اختلالات اکتسابی و مادرزادی انعقادی- هورمونی هم برای سقط مکرر وجود دارد اما شایع‌ترین علت سقط مکرر چنانچه در هفته های اول بارداری باشد مربوط به مسائل جنینی است.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با اشاره به طرح بررسی  بارداری ۹۱۱ بیمار مبتلا به سقط مکرر و پیامدهای ناشی از آن از سوی این مرکز، تشریح کرد: مرکز درمان ناباروری ابن سینا از سال ۸۲ به صورت تخصصی، نخستین کلینیک سقط مکرر کشور را راه‌اندازی کرد. این کلینیک کار خود را به صورت تیمی متشکل از متخصصان ایمونولوژی، تغذیه، زنان، ژنتیک، اورولوژی، داخلی و روانپزشکی آغاز کرد و مسئولیت تحقیق، پژوهش و درمان بیماران مبتلا به سقط مکرر را به عهده گرفت.   از سال ۹۴ با اختصاص فضایی فیزیکی مستقل به این کلینیک، زنان باردار و غیر باردار توانستند از قبل از بارداری، حین بارداری و تا هنگام تولد نوزاد، تحت مراقبت قرار بگیرند. به این ترتیب داده‌های این بیماران ثبت شد. این داده‌ها شامل اطلاعات مربوط به ۹۱۱ بیمار مبتلا به سقط است که باید گفت نتایج جالبی از تجزیه و تحلیل این اطلاعات به دست آمده است.

وی در ادامه تشریح کرد: در واقع مهمترین فاکتوری که با سقط مکرر ارتباط داشته است، سن خانم ها و تعداد سقط مکرر است. به طوری که هر چه سن خانم ها و تعداد سقط آنها بالاتر می رود، احتمال وقوع سقط مکرر افزایش می‌یابد. البته در این داده‌ها، سن خانم ها به صورت اکثریت، یعنی ۷۱ درصد زیر ۳۵ سال بودند، ۲۳ درصد از آنها ۳۵ تا ۴۰ سال و تنها ۶ درصد موارد بالای ۴۰ سال بودند. بنابراین میزان موفقیت بستگی کامل به سن خانم ها و تعداد سقط آنان دارد.

۵۰ تا ۶۰ درصد عوامل سقط ناشناخته هستند

ایشان در خصوص دخالت فاکتور مردانه در علت سقط مکرر عنوان کرد: در واقع نیمی از ژن‌ها و کروموزوم‌های جنین از پدر به ارث می‌رسد و برای ارزیابی و بررسی آن، تست هایی  وجود دارد که از گذشته نیز برای تشخیص سقط مکرر مرسوم بوده است، شامل درخواست آزمایش کاریوتیپ یا کروموزوم والدین. از آنجا که حدود دو تا سه درصد والدین یعنی  پدر یا مادر می‌توانند مبتلا به اختلالات جابجایی کروموزومی باشند با استفاده از مشاوره ژنتیک می‌توانند از طریق عمل IVF وانجام تست های تشخیصی قبل از لانه گزینی، جنینی سالم داشته باشند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه ابن سینا در تشریح  دورنمای درمان سقط مکرر در آینده، عنوان کرد: در حال حاضر با توجه به مطالعات بسیاری که انجام شده است، نتیجه درمان سقط مکرر برای بسیاری از بیماران رضایت بخش است. علی رغم اینکه حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد، حتی در برخی موارد تا ۷۰ درصد از علل سقط ناشناخته هستند، نتیجه بهتری حتی نسبت به سقط مکرر با علل مشخص دریافت می‌شود. با توجه به مطالعات و تحقیقاتی که در حال حاضر انجام می شود،   به نظر می‌رسد میزان سقط مکرر با علل ناشناخته در آینده رو به کاهش خواهد بود.

مروری بر هزینه‌های درمان

این متخصص زنان و زایمان در تشریح هزینه‌های درمان در سقط مکرر، گفت: با توجه به دستورالعمل‌های کلی و بین المللی که وجود دارد، برخی از تست‌ها باید برای بیمارانی که دو بار سقط متوالی و بالینی داشتند انجام شود. یک سری از تست‌ها نیز نباید انجام شود و در خصوص برخی از تست‌ها نیز اختلاف نظرهایی وجود دارد. بنابراین با توجه به مشورت‌های صورت گرفته با متخصصان ژنتیک و ایمونولوژی به یک اتفاق نظر رسیدیم تا بیماران را بر اساس میزان و نوع سقط، تقسیم بندی کرده و تست‌های مورد نیاز برای آنها انجام شود. همچون بیمارانی که سقط های زودرس پوچ یا سقط هایی در مراحل اولیه بارداری دارند که با استفاده از درمان‌های انتظاری و ساده‌تر می‌توانند درمان شوند، در نتیجه هزینه‌ها نیز برای این بیماران پایین‌تر است. درمان‌های هزینه بر و تهاجمی‌تر نیز به بیمارانی اختصاص می‌یابد که تعداد سقط های بالاتری داشته اند و درمان‌های قبلی ایشان با شکست مواجه شده است.

بسیاری از سقط‌های بدون علت ریشه ایمونولوژیک دارند

دکتر مریم توکلی، متخصص ایمونولوژی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، نیز در خصوص نقش سیستم ایمنی در سقط مکرر، گفت: سیستم ایمنی یکی از مهمترین عواملی است که در بقای بارداری و وقوع آن موثر است. به این علت که نیمی از جنین از پدر است، در نتیجه برای بدن مادر غریبه است و سیستم ایمنی، هر غریبه‌ای را برای بدن نمی‌پذیرد. بنابراین برای پیشرفت موفق در هر بارداری، سیستم ایمنی باید خود را با جنین تطبیق دهد که در حالت طبیعی این اتفاق در بدن صورت می‌گیرد اما در برخی موارد ممکن است اختلالاتی در سیستم ایمنی بدن وجود داشته باشد که سبب جلوگیری تطبیق سیستم ایمنی بدن جنین می‌شود و جنین را به عنوان غریبه‌ای در بدن شناسایی می‌کند. در نتیجه بر علیه جنین فعالیت کرده و نهایتاً آن را پس می‌زند که این موضوع ممکن است در همان ابتدا یعنی در زمان لانه گزینی اتفاق بیفتد. هرچند در برخی مواقع ممکن است لانه گزینی جنین  انجام شده و بارداری صورت پذیرد اما پس از مدتی جنین سقط می‌شود.

وی همچنین خاطرنشان کرد: معمولاً سیستم ایمنی، به ویژه در سه ماهه اول بارداری، می‌تواند نقش بسیار مهمی را ایفا کند و پس از آن به تدریج در سه ماهه دوم نقش آن کمتر می‌شود که البته باید گفت در این دوره احتمال سقط به طور کامل از بین نمی‌رود اما در سه ماهه سوم شاید بتوان گفت که سیستم ایمنی بدن دیگر نقشی در از دست‌رفتن بارداری ندارد و در واقع ما به هنگام بارداری، به یک تنظیم برای سیستم ایمنی نیاز داریم.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه ابن سینا، ضمن اشاره به مشاوره ایمونولوژی قبل از بارداری، تصریح کرد: قطعاً شرح حال، به عنوان اولین موضوع مهم به هنگام مشاوره مطرح می‌شود و گرفتن شرح حال دقیق از بیمار و خانواده‌اش برای به دست آوردن زمینه‌ای از شرایط فرد اهمیت فراوان دارد. در واقع  با توجه به آن می‌توانیم یک سری از آزمایشات را درخواست دهیم که عملکرد سیستم ایمنی و مواردی که می‌توانند در سقط نقش داشته باشند را ارزیابی کنیم.

وی در ادامه یادآور شد: در بسیاری مواقع که بیماران به پزشک زنان مراجعه می‌کنند، علت سقط در آنها تشخیص داده نمی‌شود و در این مواقع است که مشاوره ایمونولوژی صورت می‌پذیرد و بررسی می‌شود که آیا سیستم ایمنی علت سقط است یا خیر. باید گفت بسیاری از سقط هایی که به عنوان سقط های بدون علت شناخته می‌شوند در حقیقت ریشه ایمونولوژیک دارند، یعنی درگیری سیستم ایمنی، به طوری که ۷۰ درصد از علل سقط هایی که بدون علت هستند به خاطر وجود مشکلات سیستم ایمنی است. بنابراین مشاوره ایمونولوژی در صورتی که ارزیابی دقیقی از سیستم ایمنی بدن بیمار داشته باشد، می تواند بسیار کمک کننده باشد و با توجه به درمان ساده سقط در صورت شناخته شدن علت، باید گفت این مشاوره از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

توکلی در ادامه افزود: اگر علل ایمونولوژیک برای بیماران مبتلا به سقط مکرر تشخیص داده شود، صرف نظر از تعداد سقط هایی که وجود دارد، شانس موفقیت در درمان حدود ۷۸ درصد است که نشان دهنده آمار بسیار خوبی است.

لزوم مراجعه به پزشک یک ماه قبل از بارداری

وی همچنین تاکید کرد: هر چیزی که از بیمار دفع شود و به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده شود، اهمیت بسیاری برای بررسی‌های ایمونولوژیک دارد. وقتی یک پاتولوژیست به صورت حرفه‌ای نمونه را بررسی می‌کند می‌تواند اطلاعاتی را به ما بدهد که با استفاده از آن اطلاعات می‌توانیم در برخی موارد تا حدود ۵۰ درصد علت سقط را تشخیص دهیم. در برخی موارد هم تنها با پاتولوژی است که می‌توانیم علت سقط را متوجه شویم یعنی برخی از علل سقط وجود دارند که هیچ روش تشخیصی ندارند و فقط از طریق نتیجه پاتولوژی محصولات حاملگی، می‌توان علت سقط را دریافت اما دسته‌ای از سقط‌های ایمونولوژیک هستند که درمان مخصوص به خود را دارند بنابراین مهم است هر چیزی که دفع می‌شود به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده شود، تا ما بتوانیم با استفاده از نتایج به دست آمده، درمان‌های لازم را انجام دهیم.

به نقل از ر وابط عمومی پژوهشگاه فناوری های نوین علوم زیستی جهاددانشگاهی_ ابن سینا، عضو هیأت علمی پژوهشگاه ابن سینا  با اشاره به اینکه بهترین حالت برای درمان‌های ایمنی یک ماه قبل از بارداری است، تصریح کرد: اگر نیاز به بررسی و درمان هست باید قبل از بارداری انجام شود و معمولاً هنگامی که سقط اتفاق می افتد، بلافاصله نمی‌توانیم آزمایشات ایمنی را انجام دهیم و حدود سه ماه پس از سقط می‌توانیم آزمایش‌های لازم را از لحاظ بررسی های ایمنی درخواست دهیم، به همین علت مراجعه بیمار بلافاصله پس از سقط، جهت بررسی‌های ایمونولوژی توصیه نمی‌شود.