موفقیت‌ محققان کشور در تولید انبوه گل ارکیده/کاهش زمان تولید نسبت به سایر روش‌ها

به گزارش پایگاه خبری راد،   علی منصوری از محققان طرح، با بیان اینکه در این پروژه مطالعاتی موفق به طراحی و ساخت دستگاه بیوراکتور شده‌ایم‌، اظهار کرد: این دستگاه‌ها به عنوان کارخانه تولید گیاهان مطرح بوده و از اهمیت زیادی برخوردار است و همه شرکت‌های دانش‌بنیانی که در این حوزه فعال هستند در آینده نیاز به این دستگاه دارند.

وی ادامه داد: امروزه گیاهان استراتژیک مانند "جینسینگ"، "گل ارکیده" و همچینین گیاهان دارویی خاص را از طریق کشت بذر نمی‌توان تولید کرد؛ چرا که این روش مستعد تغییر و تحول در گیاهان است.

منصوری با بیان اینکه کشت بذر در داخل خاک انجام می‌شود و شرایط موجود در آن بر رشد گیاه اثرگذار است، خاطر نشان کرد: برای رفع این معضل روش کشت بافت برای تکثیر گیاهان با اهمیت مطرح شد. در این روش بخشی از اندام‌های گیاه در محیط کشت بافت قرار می‌گیرد و این محیط حاوی ویتامین‌ها، پروتئین‌ها و مواد اولیه غذایی مورد نیاز گیاهان است.

این محقق با بیان اینکه در بالای این محیط، اکسیژن نیز موجود است، ادامه داد: این روش هر چند که یک روش متداول است، ولی با محدودیت‌هایی همراه است.

وی با اشاره به محدودیت‌های این روش، یادآور شد: در این روش گاهی اوقات برخی از برگ گیاهان زرد می‌شوند و حالت مردگی دارند که این امر یا به دلیل کمبود مواد غذایی و یا اکسیژن است. از این رو نیاز است تا گیاه به محیط دیگری منتقل شود که در این صورت احتمال آلوده شدن گیاه نیز وجود دارد.

منصوری با بیان اینکه در روش کشت گیاه، گیاهان در شرایط کاملا استریل رشد می‌کنند، اضافه کرد: بر این اساس استفاده از این روش نیاز به افراد خبره و متخصص دارد.

وی زمان‌بر بودن را از دیگر محدودیت‌های این روش عنوان کرد و گفت: اگر در تعداد انبوه، اقدام به تکثیر گیاهان به روش کشت بافت شود، اگر گیاهان نیاز به جا به‌جایی داشته باشند، علاوه بر آنکه زمان زیادی می‌طلبد، نیاز به نیروی انسانی متخصص هست؛ ضمن آنکه در این جا به‌جایی احتمال آلودگی ۴۰ درصدی برای گیاهان نیز وجود دارد که این امر خسران زیادی را در پی دارد.

منصوری اضافه کرد: با توجه به این محدودیت‌ها دستگاه‌هایی به نام "بیو راکتورهای غوطه‌وری موقت" را طراحی کردیم.

وی با اشاره به عملکرد این بیو راکتور توضیح داد: این دستگاه دارای ردیف‌های کشت است که در هر ردیف دو مخازن حاوی ماده غذایی و نمونه گیاهی نصب می‌شود. در نمونه‌های صنعتی این دستگاه سیکل‌های "تغذیه" و "تخلیه" است، ولی در نمونه بومی ساخته شده، علاوه بر آنها یک سیکل تهویه نیز برای آن در نظر گرفته شد.

منصوری به بیان مزایای این دستگاه پرداخت و گفت: این دستگاه به گونه‌ای طراحی شده که در بازه‌های زمانی معین اکسیژن به گیاه تزریق می‌شود و از این طریق گیاه از اکسیژن غنی خواهد شد. هر چه میزان اکسیژن‌رسانی به گیاه افزایش یابد، سرعت رشد آن افزایش می‌یابد.

وی با بیان اینکه این دستگاه به گونه‌ای طراحی شده است که می‌تواند هر ردیف کشت را به طور مجزا کنترل کندد، اظهار کرد: هر ردیف کشت نیز شامل ۳ سیکل تغذیه، تخلیه و تهویه است و سیکل تهویه کاملا مجزا از سیکل تخلیه و تغذیه است.

منصوری با تاکید بر اینکه با استفاده از این دستگاه موفق به کشت و تکثیر گل ارکیده شده‌اند، ادامه داد: کشت و تکثیر گل ارکیده بسیار سخت است؛ از این رو در دنیا اقدامات گسترده‌ای برای تکثیر این گل شده است و ما در دانشگاه تهران به روش تولید انبوه این گیاه دست یافتیم.

این محقق با تاکید بر اینکه با استفاده از این روش زمان تولید به یک پنجم کاهش یافته است، افزود: این دستگاه به گونه‌ای طراحی شده که هر ۱۲۵ دقیقه ماده غذایی وارد سیکل می‌شود و گیاه را غوطه‌ور می‌کند و بعد این مواد غذایی تخلیه می‌شود، ضمن آنکه هر ۱۲۰ دقیقه یک بار عمل تهویه به مدت ۳ دقیقه انجام خواهد شد. با این روش همه سلول‌های اندام گیاه مواد غذایی لازم را به دست می‌آورند.

وی با بیان اینکه تمام سیکل‌های عملیاتی این دستگاه از طریق نیروی پنوماتیک (هوا) صورت می‌گیرد، خاطر نشان کرد: در نمونه اولیه این دستگاه، ۵ بذر گل ارکیده را کشت کردیم و بعد از ۵ ماه ۴۰۰ گیاهچه گل ارکیده تولید شد. در این روش افزایش نرخ ۲۰ برابری را داشتیم.

به گفته این محقق، گل ارکیده در خاک تولید نمی‌شود؛ چراکه در محیط خاک به دلیل وجود اسپورها و قارچ‌ها اجازه رشد به گیاه داده نمی‌شود.

منصوری تاکید کرد: این دستگاه برای کشت و تکثیر تمام گیاهان قابل استفاده است.