به گزارش پایگاه خبری راد،  عاطفه زندی‌فر در دومین همایش ملی پیشگیری از خودکشی با اشاره به اینکه در زمینه پیشگیری از خودکشی در گروه‌های جمعیتی خاص علاوه بر جمعیت عمومی، مطالعات متعدد و اقدامات کاربردی فراوانی انجام شده است، اظهار کرد: پیشگیری از خودکشی در سالمندان، افراد با بیماری‌های جسمی، زنان و... مورد توجه بوده است اما هنوز در زمینه خودکشی در کودکان و نوجوانان و روش‌های پیشگیری از آن با تأکید بر مدارس مطالعات کافی و اقدامات اساسی لازم صورت نگرفته است. همچنین شکاف بزرگی از نظر ارزیابی شیوع، پیشگیری و ارزیابی خطر نوجوانان بین کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه با وجود دارد و در این زمینه با کمبود اطلاعات مواجه هستیم.

زندی‌فر با اشاره به دلایل محدود بودن اطلاعات در کشورهای در حال توسعه توضیح داد: وجود استیگمای خودکشی، ترس خانواده از افشا به دلیل مسائل دینی و مذهبی، ثبت سختگیرانه موارد خودکشی از سوی متولیان امر و عدم تمایل خانواده‌ها به فاش کردن علت مرگ، عدم تمایل به پژوهش و تحقیق در مورد خودکشی، عدم دسترسی به اطلاعات دقیق در مورد آمار خودکشی و دیدگاه منفی نسبت به فرد خودکشی کننده از جمله این دلایل است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها برای جلوگیری از خودکشی نوجوانان استفاده می‌شود، اظهار کرد: با این وجود تعداد کمی از بررسی‌های سیستماتیک درباره اجرای برنامه‌ها به ویژه در مدارس وجود دارد. با وجود اعتقاد عمومی و سیاسی گسترده که مدارس مهم‌ترین عامل و مکان برای اقدامات پیشگیری از خودکشی نوجوانان و تهدید در این زمینه است اما این برنامه‌ها در مدارس همچنان محدود مانده است.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز با بیان اینکه پژوهش‌ها نشان می‌دهد مشکلات عاطفی مانند افسردگی، اضطراب، روابط ناخوشایند والدین، نظام ضعیف هدایتی دانش‌آموزان، اختلالات روانی و سوء مصرف مواد مخدر و الکل از جمله مولفه‌های خطرآفرین به ویژه در نوجوانان هستند، تصریح کرد: نداشتن مهارت‌های مقابله‌ای و سازگاری، از دست دادن اعتماد به نفس، نبود خدمات مشاوره‌ای و عدم دسترسی مناسب به خط تلفن بحران از دیگر عوامل خطرآفرین در این گروه سنی است.

زندی‌فر با بیان اینکه مدارس ابزار کلیدی در پیشگیری از خودکشی هستند، افزود: معلمان که ارائه دهندگان خدمات سلامت روانی هستند و همه کارکنان مدرسه که با دانش‌آموزان ارتباط برقرار می‌کنند می‌توانند نقش مهمی در کمک به بهبود سلامت روان و پیشگیری از خودکشی داشته باشند. محیط مدرسه در صورتی که کمترین میزان استرس را داشته باشد بستری مناسب برای پرداختن به مشکلات و رنج‌های دانش‌آموزان است و به عنوان بخش مهمی از ساختار یک جامعه می‌تواند ایفاگر این مأموریت باشد.

وی با اشاره به بهترین راهکارهای جلوگیری از خودکشی تصریح کرد: ترویج رفاه عاطفی، همبستگی و افزایش آگاهی در میان دانش‌آموزان و شناسایی دانش‌آموزانی که ممکن است در معرض خودکشی باشند از جمله بهترین راه‌های جلوگیری از افزایش نرخ خودکشی هستند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز با بیان اینکه در حال حاضر بیش از ۱۲.۵ میلیون دانش‌آموز در سراسر کشور به طور رسمی در سال ۹۶-۹۷ مشغول تحصیل هستند، ادامه داد: در سال ۸۵ بیش از ۱۵ هزار مشاور عمدتا در دبیرستان‌ها مشغول به کار بودند در حالی که مدارس ابتدایی و راهنمایی مشاور نداشتند. با این حال سهمیه مصوب مشاوره در مدارس به ازای هر ۱۲ دانش‌آموز یک ساعت خدمات مشاوره‌ای و راهنمایی است. وزارت آموزش و پرورش برنامه‌های مختلفی را در این زمینه اجرا می‌کند که از جمله آن راه‌اندازی سامانه ثبت آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان در سال تحصیلی ۹۶-۹۷ بوده است.

زندی‌فر تصریح کرد: در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان نیز تغییراتی ایجاد شده است و مباحث مربوط به شناخت رفتارهای پرخطر و آموزش مهارت‌های خودمراقبتی در آن‌ها درج شده است که می‌توان کتاب مطالعات اجتماعی پایه هشتم را بارزترین این تغییرات دانست. نوجوانان با آگاهی از عوامل خطر بالقوه می‌توانند در شناسایی همسالان خود که در معرض خطر خودکشی هستند یاری برسانند. سیاست‌گذاران نیز باید آگاهی درباره روش‌های پیشگیری از خودکشی را در جامعه افزایش دهند و با ایجاد مراکز حمایت از نوجوانان به مراقبت و حمایت از آن‌ها بپردازند.

وی با اشاره به انجام یک پژوهش در سال ۷۸ تا ۸۲ توضیح داد:‌ این پژوهش در قالب یک برنامه پیشگیری از خودسوزی به صورت مداخله در گیلان غرب و به صورت شاهد در سر پل ذهاب انجام شد که مداخلات نیمه تجربی مثل نمایش فیلم، مسابقه نقاشی و مقاله‌نویسی در آن انجام شد. پس از سه سال بیش از ۵۰ درصد از میزان خودسوزی‌ها در این مناطق کم شده بود. در جمعیت زیر ۱۰ سال نیز از رقم یک نفر خودسوزی بین ۱۰ نفر این رقم به صفر نفر رسیده بود. این میزان در سنین ۱۱ تا ۲۰ سال نیز از سه نفر در برابر ۳۰ نفر به یک نفر در برابر ۵۰ نفر کاهش یافت.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز ادامه داد: بر اساس این پژوهش در مقایسه با وضعیت پایه متوسط ،اقدام به خودسوزی در عرض سه سال مداخله در شهر گیلان غرب ۵۷ درصد کاهش یافت و اقدام به خودکشی نیز تا ۱۹ درصد کم شده بود. در مطالعه مذکور با وجودی که در برخی از منابع بر عدم پخش فیلم درباره خودکشی تأکید دارند اما نویسندگان این پژوهش ادعا می‌کنند که اثرات یک فیلم به نحوه پردازش و محتوای آن بستگی دارد و پخش نوارهای ویدئویی فیلم‌های فوق یکی از عوامل کاهش خودکشی طی سه سال بوده است.

زندی‌فر در پایان بر نظارت بر فعالیت‌های مدارس برای ایجاد محیطی امن و ارتباط مناسب با دانش‌آموزان، وجود خط فعال تلفن بحران و کارگاه‌های آموزشی برای والدین در مدارس به عنوان راهکارهای کاهش خودکشی در نوجوانان تأکید کرد.